Φοιτήτρια: Μαργαρίτα Ζαφειροπούλου
Επιβλέπουσες: Μάντζιου Ελένη, Κωνσταντινίδου Έλενα
Πανεπιστήμιο: ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ, ΣΧΟΛΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ
Ημερομηνία Παρουσίασης: 23/09/2024

Η παρούσα διπλωματική εργασία εξετάζει ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον δείγμα αρχιτεκτονικής από την περίοδο της Ιταλοκρατίας στη Ρόδο και τα Δωδεκάνησα γενικότερα. Αποτελεί σημαντική ιστορική μαρτυρία για τις αντιλήψεις εκείνης της εποχής όσον αφορά την οργάνωση και τη διαχείριση του χώρου και της εργασίας. Η Ιταλία κατέλαβε τα Δωδεκάνησα τον Μάιο του 1912 και διατήρησε την κυριαρχία της έως το 1947. Πολλά από τα τότε «θέρετρα» εγκαταλείφθηκαν και οι εγκαταστάσεις υποβαθμίστηκαν. Σήμερα, αρκετά ιταλικά κτίρια παραμένουν ερειπωμένα, με ελάχιστα να θυμίζουν το ένδοξο παρελθόν τους.

Σκοπός της διπλωματικής είναι ο επανασχεδιασμός του οικισμού της Ελεούσας, Καμείρου, στους καταπράσινους πρόποδες του Προφήτη Ηλία, στο υφιστάμενο ιταλικό συγκρότημα Campochiaro. Μέσα από τη μελέτη της ιστορίας της Ιταλοκρατίας και των αγροτικών οικισμών στη Ρόδο και στην Κω, η εργασία αποσκοπεί στη διατήρηση, ανάδειξη και επανένταξη αυτών των κτιρίων στον σύγχρονο ιστό της περιοχής. Το κεντρικό κτιριακό συγκρότημα, το οποίο χτίστηκε το 1935 από τους αρχιτέκτονες Rodolfo Petracco και Armando Bernabiti, υπό τον κυβερνήτη Mario Lago, είναι δείγμα της ιταλικής αποικιακής αρχιτεκτονικής και σχεδιάστηκε στα πλαίσια προγράμματος εποικισμού και εξιταλισμού των Δωδεκανήσιων.

Το συγκρότημα Campochiaro, που σημαίνει «Το Φωτεινό Χωριό», περιλαμβάνει τρία κτίρια: το διοικητήριο, το  σχολείο, τη χωροφυλακή και την εκκλησία, τα οποία περικλείουν την κεντρική πλατεία. Μια στρογγυλή δεξαμενή νερού συμπληρώνει το σύνολο. Μετά το τέλος της Ιταλοκρατίας το συγκρότημα χρησιμοποιήθηκε ως σανατόριο (1947-1970) και αργότερα ως σχολείο και στρατώνας. Χαρακτηρίζεται από την προσεκτική χωροταξική οργάνωση που αντικατοπτρίζει το ποικιλόμορφο ανάγλυφο της περιοχής.

Κεντρική επιδίωξη της εργασίας είναι η ανάκτηση της ιστορικής ταυτότητας του συγκροτήματος και η αξιοποίησή του ως πολιτιστικό και ιστορικό σημείο αναφοράς για την τοπική κοινότητα. Σχεδιάζεται η αποκατάσταση των υπαρχόντων αξιόλογων κελυφών και η ανάπλαση του περιβάλλοντος χώρου. Επιπλέον, προβλέπεται η δημιουργία μουσείου τοπικής αγροτικής οικονομίας, ιστορίας και βιοποικιλότητας, καθώς και χώρων για καλλιτεχνικές δράσεις, εκδηλώσεις και εμπορική αξιοποίηση τοπικών προϊόντων. Στο κτίριο της χωροφυλακής προτείνεται η δημιουργία θεάτρου - αίθουσας εκδηλώσεων με το όνομα «Βασίλισσα Φρειδερίκη».

Προτείνεται επίσης η αποκατάσταση των αρχιτεκτονικών στοιχείων που αλλοιώθηκαν με την πάροδο του χρόνου, όπως η επαναφορά των παραθύρων στις καμάρες του διοικητηρίου, η επανατοποθέτηση του ρολογιού στην κεντρική όψη του κτιρίου και η αφαίρεση του σκίαστρου στον πρώτο όροφο για τη δημιουργία ημιυπαίθριου χώρου. Η πλατεία, αρχικά σχεδιασμένη ως οδικός κόμβος, προτείνεται να μετατραπεί σε πεζόδρομο, ενισχύοντας τη σύνδεση των κτιρίων και διευκολύνοντας την κυκλοφορία των πεζών.

Συμπερασματικά, οι προτάσεις ενθαρρύνουν την ανάπτυξη πολιτιστικών δράσεων στον αγροτικό οικισμό και συνδέονται με καινοτόμες πρωτοβουλίες στον τομέα του τουρισμού και της προστασίας του περιβάλλοντος. Ο στόχος είναι η αναβίωση της ιστορικής και τοπικής ταυτότητας του οικισμού, με τα κτίρια να επανακτούν τη θέση τους ως δημόσια έργα μεγάλης σημασίας για την περιοχή. 

Μπορείτε να βρείτε ολόκληρο το τεύχος μελέτης, εδώ.

«REDEVELOPMENT OF THE HISTORIC CAMPOCHIARO IN RHODES, REDEFINING AS A CULTURAL MULTIPURPOSE SPACE OF ART»

The exceptionally intriguing architectural specimen from the period of Italian rule in Rhodes and the Dodecanese in general constitutes significant historical evidence of the prevailing perceptions regarding space organization, management, and work during that period.

Italy occupied the Dodecanese from May 1912 until 1947. Many "resorts" were abandoned, and the beautiful facilities were left unused and destroyed. Particularly, many Italian buildings are in ruins and bear no resemblance to the old times.

The purpose of my thesis is the design of the settlement of Eleusis, Kameiros at the verdant foothills of the prophet Elias mountain in the existing Italian ruined complex of Campochiaro, through the conception and understanding of the history of the Italian occupation and the rural settlements in Rhodes and Kos. The Central Building Complex was built in 1935 by the architects Rodolfo Petracco & Armando Bernabiti, under the governorship of Mario Lago in the context of the Dodecanese colonization program, but also with political full explanations of the Dodecanese, and consists of an imposing rectangular square of four. A few meters away a large round water tank. It is also fulfilled with spatial organization due to the special rich relief of the area. The goal is to preserve and reintegrate these buildings into the fabric of the settlement which will mean the recovery of a forgotten experience. Self-sufficiency and autonomy is a common element found in the history of Campochiaro through its uses.

The purpose of my work is the redefinition, the contribution and the utilization of the Campochiaro settlement from four buildings - the church, the Governor's Office, the gendarmerie and the school. In particular, it is proposed to add, reuse, renovate, and highlight the existing complex in relation to the environment, the location, the way it takes place & is heard in 'today'. It should be noted here that none of the buildings are preserved in the village. Thus, it must be protected, highlighted and exploited as a local cultural space alongside agricultural resources, with the benefit of protecting the architectural heritage, society and economy, to improve the quality of life.

Specifically, there will be the restoration of the existing valuable shells, the regeneration of the environment, the organization and operation of my local agricultural economy and history, environment, according to the context of the history of the settlement, the biodiversity of the reservoir and the semi-mountainous area. In addition, the configuration of an event hall, the configuration of artistic creation workshops, and the configuration of a library for minors and adults are proposed. Also, in relation to the facade of the initial phase of the administrative building, it is advisable to restore the windows in the arches that became walls, to bring the clock back closer to the commanding station and to remove the sunshade, with tiles of the first floor, which will become semi-outdoor.

Then the square of the complex, which was designed as a road junction, is recommended to be only for pedestrians and there will be road traffic around the perimeter. Additions will be the creation of a theater-event hall named "Queen Frederiki" in the "gendarmerie" and the addition of a restaurant behind the "school".

In conclusion, my suggestions synthesize and encourage the development of related cultural actions in the historic rural settlement and connect innovative actions with tourism and the environment in order to highlight its identity.