Φοιτητές: Μηλιώτη Ράλλεια, Περαματζέλη Δανάη
Επιβλέπων: Τσιράκη Σοφία
Σύμβουλος Καθηγητής: Ντάφλος Κώστας
Πανεπιστήμιο: Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Αρχιτεκτόνων Μηχανικών
Ημερομηνία παρουσίασης: 17 Φεβρουαρίου 2022

Η παρούσα διπλωματική εργασία αφορμάται από τα συμπεράσματα της έρευνας με τίτλο “Τα Κρυμμένα Τοπία της Νήσου Τήνου”, για την πολυτοπικότητα και τις αντιθέσεις που παρουσιάζονται στην Τήνο, και επικεντρώνεται στην αξιοποίηση του υπάρχοντος πεζοπορικού δικτύου, με το ίδιο το τοπίο να γίνεται αντικείμενο μελέτης, θέασης και στοχασμού. Βασικές αρχές στην επεξεργασία του θέματος κρίθηκαν το ταίριασμα του σύγχρονου με το παραδοσιακό, η αφομοίωση του νέου στο υπάρχον και το μπέρδεμα της αρχιτεκτονικής με την τέχνη.

Επιθυμώντας μια προσέγγιση μακριά από την τουριστική εικόνα, η πρόταση εστιάζει στην περιπατητική διαδικασία, μια βιωματική εμπειρία σύνδεσης με τον τόπο. Το μονοπάτι πρόκειται για τη γραμμή στο τοπίο που διαγράφεται στο έντονο ανάγλυφο και υπάρχει εκεί για να φανερώσει τα ίχνη του πολιτισμού. Έτσι, δημιουργήθηκε μια διαδρομή (“EPITOPOU”) και τελικά μια κτιριακή δομή εφήμερης κατοίκησης στον παραδοσιακό οικισμό Αγάπη.

Η “EPITOPOU” διαδρομή περιλαμβάνει στάσεις σε διάφορα σημεία ενδιαφέροντος, με μήκος περίπου δέκα χιλιόμετρα και ολοκληρώνεται μέσα σε τέσσερις ώρες. Πρόκειται για έναν περίπατο που ξεκινάει από τη Χώρα και φτάνει στον οικισμό Αγάπη, συνδυάζοντας την ιστορία με τις αντιθέσεις του τοπίου με ιστορικές προοπτικές και νοήματα.

Με εγκάρσιες τομές κατά μήκος της διαδρομής, αποκαλύπτονται οι διαφορετικές ποιότητες των μονοπατιών και παράλληλα, με τον «Χάρτη Αισθήσεων» της διαμήκους τομής της διαδρομής, φαίνεται η σχετική συμμετρία με την κορύφωση να βρίσκεται στο κέντρο αυτής, στον λόφο του Ξώμπουργκου (ιστορικό και εννοιολογικό ορόσημο). Στην ανάβαση τα μονοπάτια είναι ξεκάθαρα, ορισμένα και σχεδιασμένα, ενώ στην κατάβαση παρουσιάζονται άτσαλα και το τοπίο βραχώδες.

Έτσι, στο τόσο ευαίσθητο κυκλαδίτικο τοπίο αναζητήθηκαν λύσεις με τις ελάχιστες τοπιακές παρεμβάσεις, με μια διαχείριση η οποία καθοδηγείται από τον ίδιο τον τόπο με έμφαση στα συστατικά στοιχεία αυτού, στα φαινόμενα που συντάσσουν την Τήνο και τον ιδιαίτερο χαρακτήρα της. Οι περιστεριώνες με τα διακοσμητικά στοιχεία τους, τα μοτίβα και τους πεσσούς, σε συνδυασμό με τις ξερολιθιές που θυμίζουν υψομετρικές καμπύλες σε φυσικό μέγεθος, αλλά και οι καμάρες, ήταν μερικά από τα στοιχεία πολιτισμού που αξιοποιήθηκαν στη διάρκεια της διαδρομής.

Αντιλαμβανόμαστε την εσωτερική γωνία ξερολιθιάς-μονοπατιού ως έναν περιστεριώνα σε κατάκλιση και τοποθετούνται μοτίβα στα έδαφος.

Οι πεσσοί, που πρόκειται για τις απολήξεις των δομικών στοιχείων των περιστεριώνων, γίνονται καθίσματα και τοποθετούνται κατά μήκος της διαδρομής.

“Ολοκληρώνουμε” το σχήμα του ογκόλιθου, δημιουργώντας με την τέχνη της καλαθοπλεχτικής ένα πέρασμα/μια καμάρα.

Φτάνοντας τελικά στον οικισμό Αγάπη, ένα χωριό κρυμμένο ανάμεσα σε πλαγιές όπου πρωταγωνιστεί το φυσικό περιβάλλον, βρίσκει κανείς την κτιριακή δομή (σύνολο: 560 τμ.).
Ως βασικά συνθετικά στοιχεία ορίστηκαν:
· ο δρόμος (ταυτίζεται με την «επιτόπου διαδρομή» και επομένως η κτιριακή δομή γαντζώνεται στον δρόμο)
· η επανάληψη του κυττάρου του οικισμού
· η χρήση υλικών του τόπου
· τα εργαλεία ανάλυσης / συνθετικά εργαλεία είναι στοιχεία της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής της Τήνου (ξερολιθιά – πλάτωμα – άνοιγμα – σκάλες – καμάρα – περιστεριώνας – δώματα – όψη στον δρόμο)

Ο περιπατητής – παρατηρητής συναντά αρχικά τον εκθεσιακό χώρο (131 τμ.), όπου βλέπει συγκεντρωμένα όλα τα φαινόμενα που ορίζουν το τοπίο των αντιθέσεων και, περνώντας μέσα από έναν “πύργο” σε διαστάσεις περιστεριώνα, φτάνει στο δώμα όπου μπορεί να προσανατολιστεί και να κατανοήσει τον τόπο. Στο κεντρικό επίπεδο υπάρχει ο χώρος εστίασης, συνάντησης και κοινωνικοποίησης των επισκεπτών, ο κουζινότοπος (74 τμ.), ο οποίος ορίζεται από μια ξερολιθιά η οποία δεν λειτουργεί μόνο ως τοίχος αντιστήριξης αλλά συμβάλλει σημαντικά στη συνθετική χειρονομία. Υπάρχουν επίσης ξενώνες διανυκτέρευσης με τα απολύτως απαραίτητα (310 τμ.), που συναντώνται τόσο σε αυτό το επίπεδο όσο και στο επίπεδο του δρόμου. Τέλος, κατεβαίνοντας μια σκάλα από ένα στεγασμένο πλάτωμα φτάνει στον χώρο ευεξίας (32 τμ.), όπου μπορεί να πάρει μέρος σε μαθήματα φυσικής άσκησης, ακούγοντας τον ήχο του τρεχούμενου νερού με θέα το πράσινο τοπίο της περιοχής της κοιλάδας Γρίζας.

Μπορείτε να διαβάσετε ολόκληρη την εργασία, πατώντας εδώ.

Students: Milioti Ralleia, Peramatzeli Danai
Supervisors: Tsiraki Sofia, Daflos Kostas
National Technical University of Athens, School of Architecture
February 17th, 2022

| EPITOPOU | an experience in the tinian scenery with a rest stop in the traditional settlement of Agapi

The present diploma thesis is based on the conclusions of the research "The Hidden Landscapes of Tinos Island" on the diversity and contrasts that are presented in Tinos island and focuses on the utilization of the existing hiking network, with the landscape itself becoming an object of study, observation and reflection. The methodology was based on the compound of modern and traditional elements, the absorption of the new into the existing and the weaving of architecture with art.

There was a desire to approach the project with a perspective away from the tourist image with the proposal focusing on the walking process as an experiential experience of connecting with the place. The trails are about the lines in the landscape which reveal the traces of culture. Thus, a route (“EPITOPOU”) and a layover infrastructure in the traditional settlement of Agapi were created.

"EPITOPOU" route is about 10 kilometers long and includes stops at various points of. It is a walk that can be completed in 4 hours and begins from Chora. “EPITOPOU” combines a journey in history with the contrasts of the place. Cross sections along the route reveal the different qualities of the paths and, alongside the "Map of Sensations" of the longitudinal section of the route the relative symmetry is shown with the peak being at the centre of the route, on the hill of Xomburgo (a historical and meaningful landmark). On the ascent, towards Xomburgo, the paths are clear and well planned, while on the descent they appear uneven, hard and the landscape is rocky.

In the sensitive Cycladic landscape of Tinos island, the minimal spacial interventions were decided. The interventions were guided by the space itself. Emphasis was given to the elements of Tinos island, to the phenomena that make up Tinos and its special character. The dovecotes with their decorative elements, motifs and pessaries, combined with xerolithies (xerolithia = dry stone walls), which reminiscent of life-size altitudinal curves, and the arches found not only in the settlements but also during the route, were some of the cultural elements that were exploited.

When someone arrives at the settlement of Agapi, it is clear that nature is present. Agapi is a village hidden among the slopes where the natural environment is the protagonist and one finds finally the building structure (total: 560 sqm).

As basic synthesis elements were marked:
- the street is becoming part of “EPITOPOU” route and therefore the building structure is hooked into the street
- the repetition of the settlement unit
- the use of local materials
- the tools of analysis / synthetic tools are in fact the elements of traditional architecture in Tinos island (xerolithia - plateau - opening - stairs - arch - dovecote - dormer - roofs - street view)

The walker, who becomes an observer, first meets the exhibition space (131 sqm.), where he sees all the phenomena that define the landscape of contrasts gathered together and passing through a "tower" in the dimensions of a dovecote, he reaches the top floor where he can orientate himself and understand the place in depth. On the basic level there is the dining, meeting and socializing space for visitors, the kitchen area (74 sqm), which is defined by a xerolithia that not only acts as a retaining wall but also contributes significantly to the synthesis’ gesture. There are also overnight guesthouses with the bare essentials (310 sqm) found both on this level and at street level. Finally, descending a staircase from a covered plateau in front of one of the guesthouses, someone reaches the wellness area (32 sqm), where he can take part in physical exercise classes, such as yoga, pilates, meditation, while listening to the sound of running water overlooking the green landscape of the Grisa Valley area.

Read more here.