Εικόνα Εξωφύλλου: Φρανκ Γκέρι | City of Toronto / Jose San Juan | Πηγή: Wikipedia

Δυσάρεστα νέα για την αρχιτεκτονική κοινότητα αλλά και τους θιασώτες του design και του πολιτισμού γενικότερα. Έφυγε πλήρης ημερών ο πρωτοπόρος Αμερικανός-Καναδός αρχιτέκτων Frank Gehry, ο ιδιοσυγκρασιακός δημιουργός που έχαιρε διεθνούς αναγνώρισης.

Ο Gehry υπήρξε κορυφαίος αρχιτέκτων, σχεδιαστής επίπλου και προϊόντων. Είχε τη δημοφιλία ενός rock star, με ιδιαίτερη απήχηση στο νεανικό κοινό. Για εμάς τους αρχιτέκτονες, από όταν ήμασταν φοιτητές μέχρι και σήμερα, υπήρξε πηγή έμπνευσης αλλά και θαυμασμού για το επίπεδο της διανοητικής του οξυδέρκειας αναφορικά με τον σχεδιασμό του κτιριακού κελύφους και τη συνδιαλλαγή του με τον χώρο. Οι καμπύλες ως μορφοπλαστικό στοιχείο αποτέλεσαν πηγή έμπνευσης για τον ίδιο, ενώ αρνήθηκε να περιοριστεί στο συμβατικό δομικό "κουτί".

Το έργο του δεν επιδέχεται εύκολα κατηγοριοποίηση, αν και έγιναν διάφορες απόπειρες προς τούτο, όπως California Funk, deconstructivism, κ.ά., γιατί πολύ απλά ο Γκέρι υπήρξε αντισυμβατικός και μέλος μίας αντίληψης της οποίας ήταν ο αρχικός και μοναδικός εκφραστής. Ενδεχομένως η αείμνηστη Zaha Hadid (1950 – 2016) να εμπνεύστηκε και από τον Γκέρι, αλλά, ακολούθησε τη δική της δημιουργική πορεία. Ένα είναι βέβαιο, συγκεκριμένα, ότι ο Γκέρι αντιμετώπιζε το κτίσμα ως γλυπτό. Ήταν σίγουρα μοναδικός, σε σημείο που θα αποτολμήσουμε να ονομάσουμε τη συγκεκριμένη αρχιτεκτονική αντίληψη ως Γκέρι.

Guggenheim Museum - Bilbao | Πηγή: Wikipedia

Walt Disney Concert Hall | Carol M. Highsmith | Πηγή: Wikipedia

Τα κτίσματά του αποτέλεσαν ορόσημα της περιοχής όπου εντάχθηκαν. Από το εμβληματικό Μουσείο Guggenheim (1997) στο Μπιλμπάο της Ισπανίας με επένδυση φύλλων τιτανίου, την υπέροχη Αίθουσα Συναυλιών Walt Disney (2003) στο Λος Άντζελες, μέχρι το ιδιοσυγκρασιακό κτίριο στην Πράγα (1996) το οποίο φαίνεται να αψηφά τη βαρύτητα. Το τελευταίο, γνωστό ως "το σπίτι που χορεύει", ακροβατούσε σκανδαλωδώς στον παραδοσιακό αστικό ιστό της Πόλης. Αν και το portfolio του εκτενές, δεν θα μπορούσαμε να μην κάνουμε μνεία και στο Lou Rouvo Center (2010) στο Λας Βέγκας, ένα σουρεαλιστικό  και «τσαλακωμένο» κτίσμα, που ομοιάζει με δημιουργία του Dali. Ο Γκέρι, παρά το προχωρημένο της ηλικίας του, συνέχιζε να δημιουργεί με μία αξιέπαινη παιδικότητα.

Dancing House - Prague | Dino Quinzani | Πηγή: Flickr

Lou Rouvo Center - Las Vegas | Monster4711 | Πηγή: Wikipedia

Τα κτίριά του δεν περνούσαν απαρατήρητα, θα λέγαμε μάλιστα ότι καταγράφονταν στη μνήμη ως δείγματα αρχιτεκτονικής αριστείας. Τελικά, αυτό δεν αποτελεί το ουσιαστικό αξιολογικό κριτήριο κάθε αρχιτεκτονικής δημιουργίας;

Ο Γκέρι υπήρξε πολυσχιδής, ασχολήθηκε όχι μόνο με τον κτιριακό σχεδιασμό, αλλά και με τον σχεδιασμό προϊόντων, ακόμη και λογισμικού. Η καρέκλα του Wiggle Side Chair, όπως και ο βραστήρας που σχεδίασε, υπήρξαν εξίσου ιδιοφυή προϊόντα, τόσο ως σύλληψη όσο και ως εκτέλεση. 

Υπήρξε ένας από τους πλέον βραβευμένους αρχιτέκτονες στην ιστορία, έχοντας κατακτήσει το κορυφαίο Βραβείο Πριτζκερ (Pritzker Prize,1989), το Βραβείο Γουλφ της Αρχιτεκτονικής (Wolf Prize in Architecture, 1992) καθώς και το Χρυσό Μετάλλιο του Αμερικανικού Ινστιτούτου Αρχιτεκτονικής (AIA, 1999). Ο Γκέρι υπήρξε ενεργός και δημιουργικός ως σχετικά πρόσφατα.

Φρανκ Γκέρι (1929 - 2025), ένας ιδιοφυής δημιουργός που καταγράφηκε στην ιστορία, θα εξακολουθεί να διδάσκεται στις σχολές αρχιτεκτονικής και, το κυριότερο, να μας εμπνέει.

Δρ. Μιχαήλ Α. Βιδάλης, Αρχιτέκτων Μηχανικός, March., Διδάκτωρ Αστικής Κοινωνιολογίας και Expert Ε.Ε.