Φοιτήτρια: Χρυσάνθη Μάστορη
Υπεύθυνοι καθηγητές: Ειρήνη Κλαμπατσέα, Σταύρος Σταυρίδης
Σύμβουλος: Κώστας Καραδήμας
Πανεπιστήμιο: ΕΜΠ
Ημερομηνία: Σεπτέμβριος 2022

Η παρούσα διπλωματική αφορμάται από το ενδιαφέρον για την οδό Πειραιώς και τον ηλεκτρικό σιδηρόδρομο, δύο αρτηρίες επικοινωνίας που ξεδιπλώνονται παράλληλα στον αστικό ιστό. Η περιοχή ενδιαφέροντος εντοπίζεται ακριβώς στη ζώνη που συνδέει την Αθήνα με τον έτερο τόπο της, τον Πειραιά, και ταυτόχρονα βρίσκεται μεταξύ των 2 αυτών διόδων επικοινωνίας που συνδέουν τα δύο κέντρα, αποτελώντας τομές που διασπούν τη συνέχεια του οδικού δικτύου. Από τη ζώνη αυτή των 8 χιλιομέτρων, το ενδιαφέρον επικεντρώνεται σε μια μικρότερη περιοχή, περίπου 2 χιλιομέτρων, που χαρακτηρίζεται από πολύ έντονη αίσθηση στενότητας, καθώς στην ουσία πρόκειται για μια σειρά οικοδομικών τετραγώνων που βρίσκονται “εγκλωβισμένα” ανάμεσα στους δύο άξονες. Πρόκειται στην ουσία για τμήμα της αρχαίας οχυρωμένης οδού των Μακρών Τειχών. Ανάμεσά τους, μια στενή επιφάνεια κατειλημμένη από υπόστεγα, βιοτεχνίες και λιγοστές κατοικίες, ένα απόσπασμα γραμμικής πόλης βυθισμένο σε ετερογενείς αστικούς ιστούς.

Η πρόταση αφορά τη δημιουργία ενός χώρου πρασίνου υπερτοπικού χαρακτήρα, με αναφορά στο δίπολο Αθήνας-Πειραιά. Θεωρείται ότι ένα δίκτυο πρασίνου θα ενίσχυε τον χαρακτήρα της Πειραιώς ως πολιτιστικού άξονα, ενώ σημαντική κρίθηκε η ενίσχυση του δικτύου αυτού με κτηριακές επεμβάσεις (τόνωση του οικιστικού δικτύου και ενίσχυση των κοινωφελών λειτουργιών), σε μια διαλεκτική σχέση υπαίθριου και μη υπαίθριου. Οι χρήσεις που προτείνονται, είτε σε εγκαταλελειμμένα κτήρια είτε σε νέα, είναι α. Κοινωνική κατοικία, β. Φοιτητική κατοικία, γ. Πολιτισμός, δ. Πολιτιστική Εκπαίδευση, ε. Αθλητισμός, στ. Αναψυχή.

Η παρέμβαση αρθρώνεται ανάμεσα στον υπάρχοντα αστικό ιστό, προσπαθώντας στον βαθμό που είναι εφικτό να τον σεβαστεί, και χαρακτηρίζεται από προσαρμοστικότητα σε διαφορετικές ποιότητες οικοδομικών τετραγώνων, συνέχεια και εσωτερικότητα. Τα συστατικά στοιχεία της λύσης είναι τα εξής: δεντροφυτεμένη πράσινη διαδρομή από πατημένο χώμα, αστική πλατεία, δίκτυο κίνησης πεζού, δίκτυο κίνησης ποδηλάτου και πράσινος χώρος συγκέντρωσης. Διακρίνονται 7 τυπολογίες επίλυσης, με γνώμονα το περιβάλλον που η πράσινη διαδρομή συναντά και το πώς τα συστατικά στοιχεία που αναφέρθηκαν διαπλέκονται μεταξύ τους, ενώ επιχειρήθηκε σε όλο το μήκος της ο επισκέπτης να βιώνει ένα κοινό αφήγημα.

Οι τυπολογίες είναι οι εξής: Κορύφωση, Γεφύρωση, Εισχώρηση σε ποδηλατόδρομο, Αιώρηση, Οριζόντια ενεργοποίηση υπάρχοντος δρόμου, Οριζόντια ενοποίηση ακαλύπτων και τέλος Κατάβαση.

Η πρόταση στην ουσία πρόκειται για μια διαδρομή, που αποσκοπεί να προσδώσει ενότητα σε ένα πολυμορφικό περιβάλλον. Επιχειρήθηκε να σχεδιαστεί η σπονδυλική στήλη ενός αστικού περιβάλλοντος που θα λαμβάνει υπόψιν την ιστορία του τόπου, τις ιδιαίτερες κοινωνικο-οικονομικές συνθήκες που το διαμόρφωσαν και τα μοναδικά χωρικά χαρακτηριστικά στα οποία οδήγησαν, στην προσπάθεια σύστασης μιας πρότασης για τμήμα του άξονα Αθήνας-Πειραιά που θα βάζει στο επίκεντρο τον κάτοικο της πόλης, αποδίδοντάς του ποιότητες δημόσιου χώρου και κοινωφελών λειτουργιών.