ΤΑΣΟΣ ΜΠΙΡΗΣ: 50 χρόνια σημάδια στο συλλογικό αρχιτεκτονικό γίγνεσθαι

Archetype team - 28/04/2022 ΧΡΟΝΙΚΟ

ΤΑΣΟΣ ΜΠΙΡΗΣ: 50 χρόνια σημάδια στο συλλογικό αρχιτεκτονικό γίγνεσθαι

Ημερίδα
Σάββατο 14.05.2022, ώρα 14:00 - 21:00
Μουσείο Μπενάκη, οδός Πειραιώς 138

Το Ελληνικό Ινστιτούτο Αρχιτεκτονικής και η Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών ΕΜΠ διοργανώνουν το Σάββατο 14 Μαΐου 2022, ώρα 14:00 - 21:00, στο Μουσείο Μπενάκη της οδού Πειραιώς, ημερίδα προς τιμή του Ομότιμου καθηγητή ΕΜΠ Τάσου Μπίρη, με τίτλο :«ΤΑΣΟΣ ΜΠΙΡΗΣ: 50 χρόνια σημάδια στο συλλογικό αρχιτεκτονικό γίγνεσθαι».

Στα 50 χρόνια της δημόσιας παρουσίας του στον αρχιτεκτονικό -αλλά και στον ευρύτερο κοινωνικό- χώρο, ο Τάσος Μπίρης έχει αφήσει το διακριτό σημάδι των ιδεών και των έργων του στα πεδία της πανεπιστημιακής διδασκαλίας-παιδαγωγίας, εφαρμογής και θεωρητικής υποστήριξης της αρχιτεκτονικής. Πρόκειται για ένα συνολικό, πολυεπίπεδο -ταυτοχρόνως και συγκροτημένο- κεφάλαιο, που παραμένει ζωντανό και δημιουργικό προς αξιοποίηση από όσους και όσες δίδαξε τα χρόνια αυτά, αλλά και θα εξακολουθήσουν να διδάσκονται από αυτό στο μέλλον. Ένα κεφάλαιο που συνοπτικά μπορεί να καταγραφεί ως εξής:

Πέντε βιβλία-συγγράμματα (ατομικά και συλλογικά) με κεντρικό θέμα την αρχιτεκτονική, και εμβληματικό παράδειγμα το «Αρχιτεκτονικής σημάδια και διδάγματα. Στο ίχνος της συνθετικής δομής».
Πολυάριθμα άρθρα, δημόσιες παρεμβάσεις ή παρουσιάσεις σε συνέδρια, ελληνικά ή διεθνή πανεπιστημιακά ιδρύματα και κοινωνικούς χώρους (π.χ. Αρχιτεκτονικές Σχολές ή Τμήματα, όπως σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Ξάνθη, ΑΑ Λονδίνου, Αρχιτεκτονική Σχολή Βερσαλλιών, UDK Βερολίνου, Harvard GSD, Σύλλογο Αρχιτεκτόνων Αθήνας, Τιφλίδας κ.α., Μουσείο Μπενάκη, Ωδείο Αθηνών, ΕΜΣΤ κ.α.).
Συλλογικές κοινωνικές και παιδαγωγικές παρεμβάσεις για την αρχιτεκτονική, όπως το ετήσιο συλλογικό μάθημα «Κατοικία-κάνω τον χώρο κατοικήσιμο-κατοικώ», σε 12χρονα παιδιά του Δημόσιου Δημοτικού Σχολείου Καρέα.
Η ιδέα και εφαρμογή του «Μεταλλασσόμενου Μοντέλου», ως ουσιώδους εργαλείου παιδαγωγίας - διδασκαλίας της Αρχιτεκτονικής Σύνθεσης.
Τέλος, αναφέρονται ως παραδείγματα της συλλογικής του αντίληψης, σε αναφορά με τις αρχιτεκτονικές -και όχι μόνο- παρεμβάσεις του στον δημόσιο χώρο, τα εξής πραγματοποιημένα του έργα -προσωπικά ή ομαδικά: Νέο Δημαρχείο Θεσσαλονίκης, Πολιτιστικό Συνεδριακό Κέντρο Κρήτης, Νομαρχιακό Μέγαρο νομού Βοιωτίας, Δικαστικό Μέγαρο Λιβαδειάς, Πολυκλαδικό Λύκειο Ηλιούπολης, Β’ βραβείο στον διεθνή διαγωνισμό για το Νέο Μουσείο Ακρόπολης κ.α.

Για να δείτε ολόκληρο το πρόγραμμα πατήστε ΕΔΩ.

Σύζυγος και σύντροφος της Αναπλ. καθηγήτριας ΕΜΠ Σοφίας Τσιράκη, διατηρεί μαζί της το «Αρχιτεκτονικό Γραφείο Αναστασίου Μπίρη-Σοφίας Τσιράκη και συνεργατών».

Την ημερίδα θα προλογίσει ο Πρόεδρος του ΕΙΑ, Ηλίας Κωνσταντόπουλος (Καθηγητής Τμήματος Αρχιτεκτόνων Μηχ. Παν. Πατρών), και θα μιλήσουν:

Πρωινή Συνεδρία: Παναγιώτης Τουρνικιώτης (Κοσμήτορας, Καθηγητής Σχολής Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ), Μαριάννα Γιαννάτου (Αρχιτέκτων UniFI), Γιάννης Αθανασόπουλος (Δρ. Μηχ. ΔΠΘ, Αρχιτέκτωv Μηχ. ΕΜΠ), Γιώργος Αγγελής (Αναπλ. καθηγητής Σχολής Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ).

Απογευματινή Συνεδρία: Ανδρέας Γιακουμακάτος (Καθηγητής ΑΣΚΤ), Γιάννης Γιαννούτσος (Αρχιτέκτων Μηχ. ΕΜΠ, Εικαστικός ΑΣΚΤ), Σοφία Τσιράκη (Αναπλ. καθηγήτρια Σχολής Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ), Τάσης Παπαϊωάννου (Ομότιμος καθηγητής Σχολής Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ).

Στη συνέχεια, ο Νίκος Σκουτέλης (Καθηγητής Σχολής Αρχιτεκτόνων Πολυτεχνείου Κρήτης) θα προεδρεύσει σε συζήτηση μεταξύ των ομιλητών, του κοινού και του ίδιου του τιμώμενου προσώπου.

Βιογραφικό Σημείωμα Τάσου Μπίρη
Ο Τάσος Μπίρης γεννήθηκε τον Ιούνιο του 1942 στην Αθήνα. Μεγάλωσε σε περιβάλλον αρχιτεκτόνων. Ο πατέρας του Κυπριανός Μπίρης, αρχιτέκτονας και Καθηγητής της Ανώτατης Σχολής Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ, και ο θείος του Κώστας Μπίρης, επίσης αρχιτέκτονας-πολεοδόμος και γνωστός μελετητής της αρχιτεκτονικής ιστορίας της Αθήνας, οδήγησαν τα πρώτα του βήματα προς την κατεύθυνση της αρχιτεκτονικής. Σπούδασε στη Σχολή Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ, από την οποία αποφοίτησε το 1966. Τον ίδιο χρόνο δέχτηκε πρόταση του καθηγητή Ιωάννη Δεσποτόπουλου, του οποίου ήταν μαθητής, να υπηρετήσει στην έδρα «Γενικής Κτηριολογίας και Αρχιτεκτονικών Συνθέσεων» της ίδιας Σχολής, ως μέλος του διδακτικού προσωπικού. Δίδαξε στον Τομέα Ι (του οποίου υπήρξε πρώτος διευθυντής, προερχόμενος από τη νεότερη γενιά διδασκόντων που εκλέχθηκαν με το Π.Δ. 123) ως Καθηγητής στην περιοχή των Αρχιτεκτονικών Συνθέσεων.

Κατά την περίπου 40 χρόνων δράση του εκεί, διαμόρφωσε και διατύπωσε δημοσίως προσωπικές του θέσεις για το μάθημα των Συνθέσεων (ορισμός εκπαιδευτικού αντικειμένου, θεματολογίας, μεθόδων διδασκαλίας των Συνθέσεων κ.α). Πολλές από τις απόψεις του αυτές παρουσιάζονται στο πρώτο του βιβλίο «Αρχιτεκτονικής Σημάδια και Διδάγματα. Στο ίχνος της Συνθετικής Δομής», το οποίο δίδεται ως εκπαιδευτικό σύγγραμμα στους σπουδαστές και τις σπουδάστριες των μεγαλύτερων εξαμήνων. Κεντρικά θέματα αυτής της έρευνάς του, αλλά και της διδασκαλίας του, απετέλεσαν έννοιες όπως η «Κεντρική Ιδέα», η «Συνθετική Δομή σε συνάρτηση με τη Μορφή», οι «Αρχέτυπες χωρικές διατάξεις», οι «Αντίρροπες συζυγίες», η σημασία του συσχετισμού θεωρίας και πράξης στο μάθημα των Συνθέσεων κ.α.

Ταυτοχρόνως, ο Τάσος Μπίρης δίδαξε ως προσκεκλημένος (άμισθος με δική του επιθυμία) καθηγητής στο νεοσύστατο Τμήμα Αρχιτεκτόνων του ΔΠΘ στην Ξάνθη, για έξι συνεχή έτη. Κατά το διάστημα αυτό, οργάνωσε τις βασικές κατευθύνσεις του μαθήματος των Αρχιτεκτονικών Συνθέσεων, το οποίο τώρα εμπλουτίζουν με δικές τους ιδέες νεότεροι εκλεγμένοι διδάσκοντες του Τμήματος.

Το μάθημα αυτό στηρίζεται στη χρήση τού «μεταλλασσόμενου μοντέλου συνθετικών εφαρμογών», ενός διδακτικού εργαλείου δικής του επινοήσεως. Το μοντέλο αυτό σε κλίμακα 1:50 συναποτελούν τα ελάχιστα δυνατά πρωτογενή στοιχεία (στύλοι, δοκοί και επίπεδα) που συγκροτούν τον αρχιτεκτονικό χώρο στο σύστημα «δοκός επί στύλου». Με συνδυασμένους χειρισμούς του διδάσκοντα και του διδασκόμενου, συντίθενται και διερευνώνται με άμεσο τρόπο βασικές – αρχέτυπες διατάξεις χώρου, όπως το αίθριο, η στοά, η άνοδος σε δεύτερο επίπεδο κ.τ.λ.

Υπήρξε εταίρος σε συνεργασία εξ αδιαιρέτου με τον αδελφό του Δημήτρη Μπίρη (αρχιτέκτονα και Επίκουρου καθηγητή της ίδιας Σχολής, ο οποίος χάθηκε αδόκητα το 2002) του “Αρχιτεκτονικού Γραφείου Καθηγητού Κυπριανού Μπίρη και συνεργατών”.

Είναι παντρεμένος με την αρχιτέκτονα και Αναπλ. καθηγήτρια της Σχολής Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ, Σοφία Τσιράκη, με την οποία διατηρούν το «Αρχιτεκτονικό Γραφείο Αναστασίου Μπίρη -Σοφίας Τσιράκη και Συνεργατών».

Στο πλαίσιο αυτής της ομάδας έχει εκπονήσει μελέτες ιδιωτικών και -κυρίως- δημοσίων κτηρίων. Από αυτά, τα περισσότερα έχουν υλοποιηθεί και παρουσιάζονται στην ελληνική και ξένη βιβλιογραφία.

Η κύρια δράση του στον χώρο της αρχιτεκτονικής εφαρμογής εξακολουθεί να πραγματοποιείται μέσω συμμετοχών και βραβεύσεων σε σημαντικούς πανελλήνιους και διεθνείς αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς (π.χ. Β’ βραβείο διεθνούς διαγωνισμού για το «Νέο Μουσείο Ακρόπολης», Α’ βραβείο πανελλήνιου αρχιτεκτονικού διαγωνισμού για το «Νέο Δημαρχείο Θεσσαλονίκης» και Α’ Βραβείο πανελλήνιου αρχιτεκτονικού διαγωνισμού για το «Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου Ηρακλείου Κρήτης» κ.α.).

Παράλληλα, έχει συγγράψει σειρά άρθρων για θέματα αρχιτεκτονικής σε ελληνικά και ξένα βιβλία, περιοδικά και εφημερίδες, βιβλία, έχει πολυάριθμες συμμετοχές σε εκθέσεις αρχιτεκτονικής και έχει δώσει διαλέξεις σε πανεπιστημιακά ιδρύματα και φορείς στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.

Μετά την αποχώρησή του από τη Σχολή Αρχιτεκτόνων το 2009, ο Τάσος Μπίρης συνεχίζει τη δράση του ως Ομότιμος καθηγητής και παράλληλα ως δρων αρχιτέκτων.