Το Τμήμα Αττικής του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων (ΣΑΔΑΣ Τμ. Αττικής) διοργανώνει συνέδριο με θέμα «Κατοικία σε Κρίση» και καλεί τα μέλη του, συναδέλφους/ισσες αρχιτέκτονες/ισσες από όλη την Ελλάδα, συναδέλφους/ισσες άλλων ειδικοτήτων, συλλογικούς φορείς και κινήσεις πολιτών, να υποβάλουν ανακοινώσεις και να παρακολουθήσουν τις εργασίες του. 

Πλήρης τίτλος συνεδρίου: Το δικαίωμα στην κατοικία και η κατοίκηση σε κρίση. Το παράδειγμα της Αθήνας – Αττικής σήμερα, από την κατοικία στην κλίμακα της πόλης.

Ημερομηνίες συνεδρίου: Παρασκευή 10, Σάββατο 11 και Κυριακή 12 Οκτωβρίου 2025

Μόνη προϋπόθεση για τη συμμετοχή των εισηγητών/τριών στο συνέδριο, είναι η συνάφεια του θέματος που ενδιαφέρονται να αναπτύξουν με τον τίτλο του συνεδρίου. Στο πλαίσιο αυτό κάθε θέμα είναι δεκτό. Η συνάφεια θα διαπιστωθεί από την Επιστημονική Επιτροπή του Συνεδρίου, με τον έλεγχο της συνοπτικής περίληψης των προτεινόμενων εισηγήσεων που θα συνυποβληθούν με τις αιτήσεις συμμετοχής.

Αντικείμενο:

Το ζήτημα της κατοικίας απασχολεί ίσως για πρώτη φορά με τόση ένταση τον δημόσιο διάλογο σήμερα. Στη χώρα μας, με τη διαμόρφωση των πόλεων και του μεγαλύτερου μέρους του υφιστάμενου κτιριακού αποθέματος υπό το καθεστώς της εξάπλωσης της αυθαίρετης δόμησης αλλά και του συστήματος της αντιπαροχής, είχαν επιτευχθεί υψηλά ποσοστά ιδιοκατοίκησης και επαρκή τετραγωνικά ανά κάτοικο, σε βάρος όμως της αρχιτεκτονικής, των δημόσιων χώρων, των ελεύθερων χώρων πράσινου και των αστικών υποδομών.

Σήμερα φαίνεται να εισερχόμαστε σε νέα ιστορική περίοδο. Η αύξηση των τιμών των ενοικίων αλλά και των τιμών πώλησης των ακινήτων, σε συνδυασμό με τη συνολικότερη αύξηση του στεγαστικού κόστους, πιέζουν τα εισοδήματα, ειδικά των χαμηλότερων οικονομικών στρωμάτων του πληθυσμού, και καθιστούν την πρόσβαση στην κατοικία δύσκολη, ειδικά για τους νέους και τις νέες, αλλά όχι μόνο. Στο μητροπολιτικό συγκρότημα της Αθήνας, οι μεταλλαγές που λαμβάνουν χώρα καθιστούν ολόκληρες συνοικίες απροσπέλαστες οικονομικά στους περισσότερους μόνιμους κατοίκους. Η Αθήνα πλέον αποτελεί αυτοτελή προορισμό ως τουριστικό προϊόν, γεγονός που υπήρξε στόχος και για το Ρυθμιστικό της Σχέδιο. Ποιο είναι όμως το τίμημα και τι μπορεί να γίνει ώστε να προστατευτεί το δικαίωμα στην αξιοπρεπή κατοικία σε μια πόλη φιλική προς όλες και όλους τους κατοίκους της;

Οι αρχιτέκτονες και οι αρχιτεκτόνισσες, των οποίων η κατοικία και η πόλη αποτελούν το κατ’ εξοχήν επιστημονικό και επαγγελματικό τους αντικείμενο, μπορούν να συνεισφέρουν ουσιαστικά στον δημόσιο διάλογο για το θέμα, ερμηνεύοντας τις υφιστάμενες τάσεις και καταθέτοντας προβληματισμούς, σκέψεις και προτάσεις. Η διοργάνωση ενός επιστημονικού συνεδρίου για το θέμα, θεωρούμε ότι είναι τόσο επίκαιρη, όσο και αναγκαία.

Προτεινόμενες Θεματικές Ενότητες:

Η διαμόρφωση των τελικών ενοτήτων για την τελική έκδοση του προγράμματος του συνεδρίου θα γίνει με ευθύνη της Επιστημονικής Επιτροπής. Ενδεικτικά, στις ενότητες αυτές, συγκαταλέγονται οι ακόλουθες:

1. Σε ποιον ανήκει η Αθήνα/Αττική; Ιδιοκτησιακό καθεστώς, ιδιοκατοίκηση, ιδιοκτήτες και ενοικιαστές, μικρή, μεσαία και μεγάλη ιδιοκτησία, κεφάλαια που δραστηριοποιούνται στην αγορά κατοικίας. Κτηματαγορά και εξέλιξη των τιμών της κατοικίας, τιμές ενοικίασης και τιμές πώλησης. Υφαρπαγή κατοικίας: «κόκκινα δάνεια», κατασχέσεις και πλειστηριασμοί. Φορολόγηση της ιδιοκτησίας και δικαιώματα των ενοικιαστών. Ποιο είναι το αδιάθετο κτιριακό απόθεμα στην Αθήνα/Αττική σήμερα; - ποσοτικά και ποιοτικά χαρακτηριστικά. Τρόποι πρόσβασης στην κατοικία στην Ελλάδα σήμερα, τραπεζικός δανεισμός, διαγενεακές μεταβιβάσεις, αποταμιεύσεις.
2. Κατοικία και τουριστική ανάπτυξη. Το city break και η Αθήνα/Αττική ως αυτοτελής τουριστικός προορισμός. Βραχυπρόθεσμη τουριστική ενοικίαση μέσω πλατφορμών, «Χρυσή Βίζα», ψηφιακοί νομάδες, ξενοδοχεία. Οικονομικές και κοινωνικές επιδράσεις του τουρισμού στις γειτονιές της Αθήνας/Αττικής, πολεοδομικός εξευγενισμός μέσω της τουριστικοποίησης, αλλαγές χρήσεων γης, αύξηση τιμών ακινήτων, κοινωνικές μεταλλαγές κ.ά. Το ερώτημα της «φέρουσας ικανότητας». Ο ρόλος του πολεοδομικού σχεδιασμού στην προστασία του δικαιώματος στην κατοικία. Το νέο Τοπικό Πολεοδομικό Σχέδιο του Δήμου Αθηναίων, οι τουριστικές χρήσεις και η κατοικία. Άλλα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια στην Αθήνα/Αττική.
3. Κατοικία και υφιστάμενο κτιριακό απόθεμα. Υποβάθμιση του κτιριακού αποθέματος κατά τη διάρκεια της πρόσφατης οικονομικής κρίσης. Νέες κατοικίες σε αδόμητους χώρους ή ανακαινίσεις υφιστάμενων κτιρίων; Ενεργειακή αναβάθμιση, συντήρηση και ηλικία κτιριακού αποθέματος. Η παραγωγή κατοικίας σήμερα και το επάγγελμα του/της αρχιτέκτονα/ισσας. Προτάσεις αύξησης της προσφοράς κατοικίας σε προσιτές τιμές για τους κατοίκους της πόλης. Πρότυπα κατοίκησης και πρότυπη κατοικία σήμερα και διαχρονικά, στην Ελλάδα και διεθνώς. Μεταλλαγή αυτών των προτύπων ιστορικά αλλά και κατά τη διάρκεια της πρόσφατης κρίσης.
4. Κοινωνική κατοικία. Ο ρόλος του δημόσιου τομέα στην παραγωγή κατοικίας. Η εργατική και προσφυγική κατοικία στην Αθήνα/Αττική. Ο Οργανισμός Εργατικής Κατοικίας. Φοιτητικές εστίες, στέγαση ευάλωτων ομάδων, προσφύγων/ισσών και μεταναστών/τριών. Η κοινωνική και εργατική κατοικία διεθνώς, σήμερα και ιστορικά. Το πρόβλημα της αστεγίας και της ακατάλληλης κατοικίας. Το κόστος της κατοίκησης και η στεγαστική επισφάλεια.
5. Υφιστάμενες και προτεινόμενες δημόσιες πολιτικές για την αντιμετώπιση του ζητήματος της κατοικίας στην Ελλάδα σήμερα. «Σπίτι μου», «Ανακαινίζω – Ενοικιάζω», «Κοινωνική Αντιπαροχή». Αρμοδιότητες επίλυσης του προβλήματος και προτάσεις λοιπών φορέων. Θεσμικά μέτρα και παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση του ζητήματος της κατοικίας διεθνώς.
6. Κοινωνικά κινήματα και εναλλακτικές μορφές κατοίκησης. Το δικαίωμα στη στέγη στην Ελλάδα και διεθνώς, σήμερα και ιστορικά. Διεθνείς εμπειρίες κινητοποιήσεων και αιτημάτων για την κατοικία, συμπεράσματα και πιθανές εφαρμογές στις ιδιαιτερότητες της ελληνικής - αθηναϊκής περίπτωσης. Συνεταιριστική κατοικία, συλλογική κατοίκηση, αυτοστέγαση, καταλήψεις στέγης.
7. Η περιβαλλοντική διάσταση του ζητήματος της κατοικίας. Κατοικία και βιωσιμότητα, ενεργειακές ανάγκες κατοικίας και ενεργειακή φτώχια. Κατοικία και πολιτική προστασία. Κτιριακό απόθεμα και κίνδυνοι φυσικών καταστροφών (σεισμού, πλημμύρας, πυρκαγιάς, κ.λπ.). Η κατοικία και τα τεχνολογικά ατυχήματα μεγάλης έκτασης (Οδηγία Seveso).
8. Έμφυλες διαστάσεις του ζητήματος της κατοικίας. Έμφυλες εμπειρίες κατοίκησης και προσεγγίσεις για τον σχεδιασμό και την παραγωγή κατοικίας. Εναλλακτικές προοπτικές του σχεδιασμού της κατοικίας και της εκπαίδευσης των αρχιτεκτόνων που προέρχονται από τέτοιες οπτικές. Διεθνείς διαστάσεις των έμφυλων προσεγγίσεων.

Οδηγίες προς τους/τις συγγραφείς - ημερομηνίες:

Για τη συμμετοχή σας στο συνέδριο σας καλούμε να υποβάλετε περίληψη ανακοίνωσης στην Επιστημονική Επιτροπή. Η κάθε ανακοίνωση θα αφορά προφορική εισήγηση 15 λεπτών στο συνέδριο και θα μπορεί να συνοδεύεται και από εκτενέστερη γραπτή εκδοχή της ανακοίνωσης για τον τόμο των πρακτικών του συνεδρίου, ο οποίος θα εκδοθεί μετά το πέρας των εργασιών του, σε ηλεκτρονική ή και σε φυσική μορφή. Για τα γραπτά κείμενα θα δοθούν αναλυτικές οδηγίες στους/στις συγγραφείς, μετά την έγκριση των περιλήψεων.

Οι περιλήψεις περιλαμβάνουν οπωσδήποτε τον τίτλο της ανακοίνωσης, το όνομα και την ιδιότητα του/της συγγραφέα, τηλέφωνο επικοινωνίας και διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Σε περίπτωση περισσότερων του ενός συγγραφέων, τα παραπάνω παρατίθενται για όλους/ες τους/τις συγγραφείς. Το κείμενο της περίληψης θα είναι μέχρι 250 λέξεις και θα πρέπει να αποσταλεί σε ηλεκτρονική μορφή στη γραμματεία του ΣΑΔΑΣ Τμ. Αττικής στις διευθύνσεις tmattikissp@tee.gr ή tmattikissp@gmail.com.

Λήξη υποβολής περιλήψεων: Κυριακή 30 Μαρτίου

Δίνεται η δυνατότητα να προταθούν στην Επιστημονική Επιτροπή και ολοκληρωμένα πάνελ. Στην περίπτωση αυτή αποστέλλεται στις ίδιες ηλεκτρονικές διευθύνσεις και υπό τους ίδιους όρους και ημερομηνίες, το σύνολο των περιλήψεων ανακοινώσεων, μαζί με τον τίτλο και τον/την συντονιστή/τρια του πάνελ.

Επιστημονική Επιτροπή Συνεδρίου:

Ανδρίτσος Θάνος, Αντωνόπουλος Χρήστος, Βουρεκάς Κώστας, Γκικαπέππας Βασίλης, Διμέλλη Δέσποινα, Καλλίτσης Φοίβος, Κάλφα Κωνσταντίνα, Καραμπίνη Ζωή, Κάτου Μαρία, Κατρίνη Ελένη, Κλαμπατσέα Ρένα, Κουτρολίκου Πέννυ, Λυκουριώτη Ίρις, Μελανίτου Άννα, Μικροπούλου Σοφία, Μόσχου Θεοδώρα, Μπαλαούρα Όλγα, Πάνου Αντωνία, Παπαϊωάννου Τάσης, Παπατζανή Εύα, Πορτέση Στελίνα, Πούλιος Δημήτρης, Πρέπη Άλκηστη, Σαραντάκου Ευθυμία, Σιατίτσα Δήμητρα, Σταυρίδης Σταύρος, Τζιρτζιλάκη Ελένη, Τούση Ευγενία, Τριάντης Λουκάς, Τριποδάκης Αλέξανδρος, Τσάδαρη Σοφία, Φιντικάκης Νίκος, Φωκαΐδης Πέτρος, Χατζηκωνσταντίνου Ευαγγελία, Χειρχαντέρη Γεωργία.

Οργανωτική Επιτροπή Συνεδρίου:

Αναστασιάδου Νάγια, Βλάχμπεη Κατερίνα, Βουρεκάς Κώστας, Γερογιαννάκη Μαρία, Δαμιανάκος Δαμιανός, Δημητριάδης Αργύρης, Κατσικαβέλη Καλλιόπη, Κατωγιαννάκη Σοφία, Μελανίτου Άννα, Παπαγκίκας Γιώργος, Πιστρικά Ελπίνα, Πορτέση Στελίνα, Πρέπη Άλκηστη, Σίμος Ιωάννης, Σιούλας Άλκης, Σωτηροπούλου Τζίνα, Χειρχαντέρη Γεωργία.