Πενήντα χρόνια από τον θάνατο του Κωνσταντίνου Α. Δοξιάδη, το Ελληνικό Ινστιτούτο Αρχιτεκτονικής σε συνεργασία με το Μουσείο Μπενάκη τιμά τον πρωτοπόρο Έλληνα αρχιτέκτονα και πολεοδόμο του 20ού αιώνα και παρουσιάζει την έκθεση «Τα Μέσα και η Παγκόσμια Πόλη: Marshall McLuhan και Κωνσταντίνος Δοξιάδης». Η έκθεση εγκαινιάζεται τη Δευτέρα 1 Δεκεμβρίου 2025 στις 19:00 στο Μουσείο Μπενάκη / Πειραιώς 138 και θα διαρκέσει μέχρι τις 18 Ιανουαρίου 2026. Η έκθεση εστιάζει στη συνεργασία του Marshall McLuhan (1911-1980) με τον Κωνσταντίνο Α. Δοξιάδη (1913-1975) μέσα από αρχειακά τεκμήρια, κάποια από τα οποία έρχονται στο φως για πρώτη φορά (αλληλογραφία, αρθρογραφία, πρακτικά επιστημονικών συναντήσεων, σχέδια, φωτογραφίες, αποσπάσματα φιλμ κ.ά.). Την έκθεση επιμελείται ο αναπληρωτής καθηγητής ΕΜΠ Κώστας Τσιαμπάος.

Η συνεργασία του Κωνσταντίνου Δοξιάδη, γνωστού για τις καινοτόμες θεωρίες και μελέτες του στον τομέα του σχεδιασμού ανθρώπινων οικισμών, με τον Καναδό φιλόσοφο Marshall McLuhan, που συνέβαλε καθοριστικά στη διαμόρφωση της θεωρίας των μέσων επικοινωνίας και ενημέρωσης, αναπτύχθηκε κυρίως μέσα από τα Συμπόσια της Δήλου (1963-1972) και τη διεθνή διεπιστημονική συζήτηση γύρω από την κατάσταση των ανθρώπινων οικισμών – μια πρωτοβουλία του Δοξιάδη. Ωστόσο, η συνεργασία τους δεν περιορίστηκε εκεί. Κεντρικό σημείο του κοινού τους ενδιαφέροντος αποτέλεσε ο ρόλος της επικοινωνίας σε παγκόσμια κλίμακα, ιδιαίτερα υπό το πρίσμα των δυνατοτήτων που προσέφεραν τα νέα ηλεκτρονικά μέσα. Τα τηλεπικοινωνιακά δίκτυα αναδείχθηκαν τότε ως θεμελιώδες στοιχείο για το μέλλον των ανθρώπινων οικισμών, κυρίως των μεγάλων πόλεων – μια πρόβλεψη που στις μέρες μας έχει επιβεβαιωθεί σε τέτοιο βαθμό, ώστε να θυμίζει τα σενάρια επιστημονικής φαντασίας των δεκαετιών του 1960 και του 1970.

Σε μια εποχή ταχύτατων τεχνολογικών εξελίξεων στους τομείς των επικοινωνιών και των δικτύων, καθώς και μεγάλης συγκέντρωσης πληθυσμών στις πόλεις, οι δύο συνομιλητές ανταλλάσσουν απόψεις για τον σχεδιασμό της παγκόσμιας πόλης και για τον άνθρωπο του μέλλοντος ως όλον, μαζί με τις ψηφιακές του προεκτάσεις. Αν και την εποχή εκείνη ο τηλεπικοινωνιακός χάρτης της Ελλάδας ήταν ακόμα υπό διαμόρφωση, στόχος ήταν τα συμπεράσματα της κοινής τους έρευνας να γίνουν εργαλείο σχεδιασμού για αρχιτέκτονες, πολεοδόμους και άλλους τεχνοκράτες, ώστε η σωστή προετοιμασία της ανάπτυξης των τηλεπικοινωνιών στο πλαίσιο ενός ευρύτερου χωροταξικού σχεδιασμού να θέσει σταδιακά την Αθήνα (καθώς και άλλες μεγάλες πόλεις της χώρας) στην οικογένεια των παγκόσμιων πόλεων του μέλλοντος. Σε αυτό το πλαίσιο, στην έκθεση παρουσιάζονται οι πρωτότυπες προμελέτες του Γραφείου Δοξιάδη (Doxiadis Associates) από τις αρχές της δεκαετίας του 1960 για πύργους τηλεπικοινωνίας, που προέβλεπαν ήδη από τότε τη χρήση της τηλεόρασης, καθώς και αρχειακό υλικό από το Συμπόσιο για την Ελληνική Τηλεόραση, το οποίο διοργάνωσε το 1966 το Αθηναϊκό Τεχνολογικό Ινστιτούτο (ΑΤΙ).

Η έκθεση τελεί υπό την αιγίδα και υλοποιείται με την ευγενική οικονομική υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού και υποστηρίζεται επίσης από το Αρχείο Κωνσταντίνου Α. Δοξιάδη και Ίδρυμα Κωνσταντίνου και Έμμας Δοξιάδη, το Estate Marshall McLuhan, το The McLuhan Institute και τη Βιβλιοθήκη K.A. Δοξιάδη του ΕΜΠ.

Μουσείο Μπενάκη, Πειραιώς 138 & Ανδρονίκου
Πέμπτη, Κυριακή: 10:00 – 18:00 / Παρασκευή, Σάββατο: 10:00 – 22:00 

Εικόνες:
Ο Marshall McLuhan στο πλοίο ως συμμετέχων του 1ου συμποσίου της Δήλου το 1963. Αρχείο Κωνσταντίνου Α. Δοξιάδη / © Ίδρυμα Κωνσταντίνου και Έμμας Δοξιάδη.
Ο Κωνσταντίνος Δοξιάδης στο πλοίο ως διοργανωτής και συμμετέχων του 1ου συμποσίου της Δήλου το 1963. Αρχείο Κωνσταντίνου Α. Δοξιάδη / © Ίδρυμα Κωνσταντίνου και Έμμας Δοξιάδη

Διοργάνωση: Ελληνικό Ινστιτούτο Αρχιτεκτονικής, Μουσείο Μπενάκη

Με την οικονομική υποστήριξη και την αιγίδα: Υπουργείο Πολιτισμού

Με την υποστήριξη: Αρχείο Κωνσταντίνου Α. Δοξιάδη / Ίδρυμα Κωνσταντίνου και Έμμας Δοξιάδη
Βιβλιοθήκη K. A. Δοξιάδη του ΕΜΠ
Estate Marshall McLuhan
The McLuhan Institute

Υποστηρίζει σταθερά το έργο του Μουσείου Μπενάκη: Υπουργείο Πολιτισμού
Στρατηγικός εταίρος Μουσείου Μπενάκη: ΔΕΗ
Μόνιμος χορηγός εκθεσιακού προγράμματος Μουσείου Μπενάκη: Eurobank
Επίσημος χορηγός επικοινωνίας Μουσείου Μπενάκη: Lifo