'Έπαινος στον Αρχιτεκτονικό Διαγωνισμό "Ανάπλαση Πλατείας Ηρώων και Παρόδων", Λεμεσός Κύπρος

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΕΠΕΜΒΑΣΗΣ
Η στρατηγική επέμβασης βασίζεται στη δημιουργία ενός πυρήνα δράσης και έλξης, που όμως θα αποτελεί μέρος μίας ευρύτερης αστικής πορείας, η οποία θα χαρτογραφεί την ενοποίηση διαφόρων σημείων με αναφορές για τον επισκέπτη, τόσο για την παλαιά όσο και για τη σύγχρονη πόλη. Ενισχύονται όλες οι διασυνδέσεις λειτουργικά και οπτικά προς τα διάφορα σημεία ενδιαφέροντος της πόλης, ενώ προτείνονται σύγχρονες μέθοδοι αναβάθμισης της περιπατητικής εμπειρίας. Η φιλοσοφία της πρότασης στηρίζεται στη λογική της πλατείας ως ενός χώρου συνάθροισης, με την ύπαρξη σε αυτών επιμέρους σημείων ενδιαφέροντος. Στόχος της πρότασης είναι η ενεργοποίηση της πλατείας, με σεβασμό στις υφιστάμενες συνθήκες.  Πρώτο βήμα αποτέλεσε η επανένταξη της Πλατείας στην ευρύτερη μακροκλίμακα και στο ευρύτερο δίκτυο ανάπλασης. Στη συνέχεια, η υλοποίηση ενός βρόχου κίνησης στο εσωτερικό της πλατείας και περιμετρικά του μνημείου, στοχεύει στην απόδοση ζωής και χρήσης εκ νέου στον χώρο, μέσα από ένα πλήθος σημείων ξεκούρασης και αναψυχής. Η ίδια η δομή τής Πλατείας θεμελιώνεται από τρία βασικά στοιχεία, στοιχεία που την ορίζουν στον χώρο, και αυτά είναι το μνημείο, τα περίπτερα και τα όριά της στους εκατέρωθεν δρόμους, στοιχεία τα οποία διατηρούνται και ταυτόχρονα ορίζουν και τις γραμμές της νέας σύνθεσης. Ταυτόχρονα, η μορφή του Μνημείου στο κεντρικό σημείο της πλατείας λειτουργεί σαν σημείο αναφοράς προς αυτήν και πνευματικό πυρήνα της. Η πρόταση θα λειτουργήσει υποστηρικτικά ως προς το μνημείο, χωρίς ο νέος σχεδιασμός να διασπά την αρχική ιστορική αξία της περιοχής. Αντιθέτως, έρχεται να αγκαλιάσει την υφιστάμενη κατάσταση και να αναζωογονήσει εκ νέου τον χώρο με απλές χειρονομίες,` που έχουν, όμως, ουσιαστική αξία για την βιωματική εμπειρία του επισκέπτη. Ως κεντρική ιδέα, φιλοδοξεί να επαναφέρει τη ζωντάνια τού εν λόγω συμπλέγματος και να αναδείξει τα ιδιαίτερα φυσιογνωμικά του χαρακτηριστικά, μετουσιώνοντας την ιστορία της πλατείας Ηρώων ως σημείο στάσης και ανάπαυσης των οδοιπόρων, στη σύγχρονη ανάγκη του ιστορικού κέντρου της Λεμεσού για ένα κομβικό σημείο συγκερασμού ιδεών, ανταλλαγής εμπειριών και δημιουργίας πολιτισμού. Το ιδεολογικό πλαίσιο της σύνθεσης βασίζεται στην πρόθεσή μας να δημιουργηθεί μια πλατφόρμα προϋποθέσεων για μια πλούσια βιωματική εμπειρία, η οποία θα δύναται να εγκολπώσει πολιτιστικές, καλλιτεχνικές και κοινωνικές δραστηριότητες. Βάση της σύνθεσης αποτελεί η δημιουργία ενός ομοιογενώς δομημένου συνόλου, αποτελούμενου, εντούτοις, από επιμέρους ανεξάρτητους πυρήνες δράσης, οι οποίοι, μέσω μιας ελεύθερης κίνησης στον χώρο, θα ενοποιούνται τόσο συνθετικά όσο και λειτουργικά. Στόχος είναι η ενοποίηση των διάσπαρτων μέχρι στιγμής χώρων του συμπλέγματος, ώστε αυτοί να αποκτήσουν εκ νέου την αρχική μεταξύ τους ροϊκή σχέση, αλλά, παράλληλα, η χωροθέτησή τους να επιτρέπει να μπορούν να λειτουργήσουν ανεξάρτητα και ταυτόχρονα μεταξύ τους. 

ΠΡΟΤΑΣΗ 
Μεταξύ άλλων προτείνεται:

• η δημιουργία χώρου υπαίθριας έκθεσης, η οποία θα φιλοξενήσει προσωρινά εκθέματα ελεύθερα στον χώρο,
• η δημιουργία υπαίθριου αμφιθεατρικού χώρου, σε συσχέτιση με το θέατρο Ριάλτο αλλά και ως σημείο ξεκούρασης και ανάπαυσης για τους επισκέπτες,  
• η διαμόρφωση χώρων με τραπεζοκαθίσματα με ευέλικτη κάτοψη και με σκίαση από μεταβλητά σκιάδια ελαφριάς κατασκευής,
• απόδοση νέων χρήσεων σε τρία από τα τέσσερα περίπτερα και αναπροσαρμογή στις διαστάσεις τους για την καλύτερη λειτουργία τους. 

KOKKINA ΦΑΝΑΡΙΑ  
Στη δυτική πλευρά της πλατείας εντάσσεται μια ιστορική διαδρομή από κατακόρυφα στοιχεία, τα οποία μέσα από την εγγύτητα και τη διαφοροποίηση της πυκνότητάς τους φέρνουν στο μυαλό την ανθρώπινη μορφή, ενώ, θέλοντας να καταγράψουμε την άλλοτε πλατεία με τα καμπαρέ, αποδώσαμε σε αυτά τα λεπτεπίλεπτα στοιχεία ένα αμυδρό κόκκινο φως στο τελείωμά τους, προκειμένου να φέρουν στο μυαλό και στην ανάμνηση την άλλοτε πλατεία, αποτυπώνοντας φευγαλέα σκέψεις και ατμόσφαιρες από τις μνήμες της. Η πλατεία συμπληρώνεται ουσιαστικά από αυτή την παρέμβαση, όπου, από τη μία η αυστηρή μνήμη του μνημείου και από την άλλη η ανθρώπινη, καθημερινή πνοή του τόπου αποτυπώνονται, χωρίς η μία να υποσκάπτει την άλλη, αλλά, αντίθετα, η μια είναι αρμονικά δεμένη με την άλλη. 

ΤΑ ΠΕΡΙΠΤΕΡΑ
Αρχικά, τα τέσσερα περίπτερα διατηρούνται με μια βελτίωση στις διαστάσεις τους, ώστε να καθίστανται λειτουργικά, ενώ ταυτόχρονα τους αποδίδονται νέες χρήσεις, εκτός του ενός που διατηρεί τη χρήση του. Προτείνεται μια ελεύθερη, ανοικτή βιβλιοθήκη, ανοικτή προς όλους, και χωροθετείται στο νότιο-δυτικό περίπτερο. Στη συνέχεια, προτείνεται ένας Πολυχώρος στο ανατολικό περίπτερο με χρήση και διαχείριση από τους φοιτητές, όπου θα μπορούν να παρουσιάζουν αλλά και να πωλούν ενδεχομένως κατασκευές από την εκπαιδευτική διαδικασία, ενώ, τέλος, στο βόρειο-δυτικό περίπτερο προτείνεται ένα κέντρο πληροφόρησης για τους επισκέπτες της περιοχής. 

ΤΟ ΑΜΦΙΘΕΑΤΡΟ
Στο νότιο-δυτικό τμήμα της πλατείας προτείνεται ένα αμφιθέατρο, η χωροθέτηση του οποίου έγινε στο συγκεκριμένο σημείο της πλατείας επειδή είναι μία ήσυχη πλευρά, όπου θα είναι εφικτή η λειτουργία του χωρίς να επηρεάζεται από τους θορύβους των σημείων εστίασης της ανατολικής πλευράς, και, επιπρόσθετα, θα μπορεί να χρησιμοποιείται από τους επισκέπτες τής δανειστικής βιβλιοθήκης στο νότιο περίπτερο κατά τη διάρκεια της ημέρας. 

ΣΚΙΑΔΙΑ
Στον ανατολικό χώρο της πλατείας, αλλά και σε διάφορα άλλα σημεία, προβλέπονται σκιάδια σε συνδυασμό με δενδροφύτευση. Η πρόταση προβάλλει ελαφριές ελεύθερες κατασκευές από μεταλλικά κατακόρυφα στοιχεία και πανιά (ενδεχομένως σε διάφορα χρώματα). Επιλέχθηκε ένας ελαφρύς ελεύθερος τρόπος οργάνωσης από κατακόρυφα στοιχεία, τα οποία θα δίνουν ένα πλήθος από εναλλακτικές στον τρόπο σκίασης, ενώ, ταυτόχρονα, η ελαφρότητά τους και η μεταβλητότητά του θα επιτρέπουν την εύκολη αφαίρεσή τους, όταν αυτό απαιτείται. Η συγκεκριμένη επιλογή δίνει ένα πλήθος από εναλλακτικές στο τρόπο αγκύρωσης των πανιών, και, επιπρόσθετα, εμποδίζει τον περιορισμό του χώρου και την αυστηρή οριοθέτησή του, που ήταν και το ζητούμενο. 

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΦΩΤΙΣΜΟΥ
O φωτισμός και η ανάδειξη του χώρου κατά τις βραδινές ώρες είναι σημαντική παράμετρος της πρότασής μας. Επιλύεται με τη στρατηγική τοποθέτηση φωτιστικών σωμάτων στο έδαφος και στις πορείες από και προς το μνημείο. Σημαντικό είναι το ότι διατηρούνται τα υφιστάμενα φωτιστικά σώματα, ενώ, επιπρόσθετα, προτείνονται νέα με απλή και λιτή μορφή. Ο φωτισμός διαφοροποιείται σε ένταση και ποιότητα, ανάλογα με την ατμόσφαιρα που επιδιώκεται κάθε φορά. Στον χώρο τού αμφιθεάτρου έχει επιλεχθεί γραμμικός φωτισμός ενταγμένος στην κατασκευή, ενώ στα διάφορα επίπεδα υπάρχουν και επιδαπέδια φωτιστικά, τα οποία αποδίδουν διάφορες ποιότητες στον χώρο. Επιδιώκεται σε ένα γενικό πλαίσιο η αυτονομία των φωτιστικών σωμάτων ενεργειακά, με την ύπαρξη φωτοβολταϊκών πανέλων, ενδεχομένως στις οροφές των περιπτέρων. Τέλος, στα κόκκινα φανάρια θα έχουμε ένα ελαφρύ σημειακό κόκκινο φως, το οποίο θα αποδίδει μια ξεχωριστή ατμόσφαιρα στον χώρο, αλλά, παράλληλα, θα αναδεικνύει και την ιστορία αυτού.

ΥΛΙΚΑ 
Ολόκληρος ο σχεδιασμός κινήθηκε σε 2 επίπεδα: Των κινήσεων και των υλικών. Κάθε αντικείμενο χρησιμοποιεί συγκεκριμένο συνδυασμό υλικών, τέτοιο ώστε να εναρμονίζεται στο φυσικό περιβάλλον αλλά και ταυτόχρονα να αποδίδει φιλικότητα και απλότητα. Η επιλογή τους έγινε με τέτοιον τρόπο, ώστε, όταν κάποιος τα αντικρίζει απομονωμένα, να δύναται να το εντάξει -νοητά- σε ένα ευρύτερο δίκτυο αντικειμένων παρόμοιας όψης και υφής, σε μια ενότητα.  

ΚΤΗΡΙΟ ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΜΝΗΜΕΙΟ 
Το κτήριο κάτω από το μνημείο διατηρείται ως οντότητα, και αναβαθμίζεται με την αποκατάστασή του σε ένα μεταβλητό εκθεσιακό. Ο χώρος βρίσκεται στην καρδιά της πλατείας και τυγχάνει μεταχείρισης ιερής κρύπτης, και για τον λόγο αυτόν  προτείνεται σαν βασική χρήση η φιλοξενία τού αρχείου της πλατείας ως πυρήνα ιστορικής μνήμης. Προβλέπεται η ύπαρξη μεταβλητών ελαφριών πανέλων, που θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν με πολλές εναλλακτικές, ανάλογα την περίσταση, μεταλλάσσοντας τον χώρο ανάλογα με τη χρήση κάθε φορά.  

Αρχιτέκτονες Μηχανικοί: 
Βομβολάκης Ελευθέριος, Αρχιτέκτων Μηχανικός – Αρχιτέκτων Τοπίου, 
Νικόλαος Σαμουργκανίδης, Αρχιτέκτων Μηχανικός – Αρχιτέκτων Τοπίου