Εύφημος Μνεία στον Αρχιτεκτονικό διαγωνισμό προσχεδίων "Δημιουργία χώρων εγκαταστάσεων κοινής ωφελείας" (πρώην στάβλοι Παπάφη)

Αντικείμενο του διαγωνισμού είναι η μελέτη ενός σύνθετου κτιριακού συγκροτήματος στο οικόπεδο των πρώην στάβλων Παπάφη στη Θεσσαλονίκη, με χρήσεις κοινής ωφέλειας, παράλληλα με την κατάλληλη διαμόρφωση του περιβάλλοντα χώρου. Χρήσεις Κοινωνικής Πρόνοιας (Βρεφονηπιακός Σταθμός, Ξενώνας Φιλοξενίας), Αθλητικών Εγκαταστάσεων (Κλειστό Δημοτικό Γυμναστήριο), Πολιτιστικών Εγκαταστάσεων (Αίθουσα Πολλαπλών Χρήσεων και Κοινωνικών Εκδηλώσεων, Χώρος Μνήμης-Αρχείο Προσφυγικής Τούμπας, Δημοτική Βιβλιοθήκη/Αναγνωστήριο και Κτίριο Γραφείων) και Περίθαλψης (Κοινοτικό Ιατρείο και ΚΗΦΗ): 9 διαφορετικές χρήσεις καλούνται να συστεγαστούν και να συνυπάρξουν σε ένα ενιαίο σύνολο δημόσιας απεύθυνσης.

Αρχή #1: Ο δημόσιος χαρακτήρας ως απαιτούμενο: Βασική επιδίωξη είναι η δημιουργία ενός κτιρίου τοπόσημου, που θα αναδείξει τον δημόσιο χαρακτήρα των χρήσεων που στεγάζει, με σαφή, περίκλειστο κτιριακό όγκο, ώστε να απελευθερωθεί η υπόλοιπη επιφάνεια σε χρήση δημόσιου χώρου στο μέτωπο προς την οδό Μυκόνου, όπου δημιουργείται δημόσια Πλατεία, η Πλατεία Στάβλων.

Αρχή #2: Το πέρασμα μέσα από το κτίριο: Σε συνέχεια της δημόσιας ανοικτής πλατείας, δημιουργείται ένα πέρασμα διαμέσου του κτιριακού όγκου, που συνδέει την πλατεία με τον πεζόδρομο και την παιδική χαρά. Το κτιριακό σύμπλεγμα είναι διαπερατό ως προς τη δημόσια προσπέλαση. Η εσωτερική ζώνη έχει ποιότητες εσωτερικής αυλής και αντανακλά την πολυπλοκότητα των χρήσεων του συγκροτήματος, δημιουργώντας κενά και πλήρη, φυγές και περάσματα που αποκαλύπτονται στο πέρασμα, πάνω στο οποίο ιεραρχούνται κινήσεις και βρίσκονται οι είσοδοι. Ο χώρος του πεζοδρόμου και της παιδικής χαράς σχεδιάζονται ως νοητή κ ουσιαστική συνέχεια του δαπέδου - βάσης του κτιρίου, ως σημείο αφετηρίας ή απόληξης της εσωτερικής πορείας. Το συγκρότημα χωρίζεται έτσι σε δύο ενότητες, στη Ζώνη Α και τη Ζώνη Β. Η Ζώνη Α, που βρίσκεται στο μέτωπο της οδού Αλοννήσου, φιλοξενεί τις χρήσεις που παρουσιάζουν μια περισσότερο σποραδική και εφήμερη χρήση από μέρους των πολιτών: το ΚΕΠ και τα γραφεία των συλλόγων στο ισόγειο από τη μια πλευρά και η αίθουσα πολλαπλών χρήσεων από την άλλη, η οποία ανοίγεται προς την Πλατεία Στάβλων με τη δυνατότητα να καλύπτει τις ανάγκες υπαίθριων εκδηλώσεων, όπως ενός υπαίθριου κινηματογράφου. Στους ορόφους αναπτύσσονται από τη μια πλευρά τα γραφεία της Δ’ Δημοτικής Κοινότητας, το Κοινοτικό Ιατρείο και η Αίθουσα μνήμης, και από την άλλη το γυμναστήριο. Στον αντίποδα, η Ζώνη Β, που βρίσκεται στο μέτωπο της οδού Άνδρου, περιλαμβάνει τις χρήσεις που χαρακτηρίζονται από συχνή και καθημερινή διαμονή ατόμων (Βρεφονηπιακός Σταθμός, Ξενώνας Φιλοξενίας και Κ.Η.Φ.Η.). 

Αρχή #3: Η βιβλιοθήκη ως πυκνωτής κοινότητας: Προκειμένου να δοθεί ένας ισχυρός δημόσιος χαρακτήρας στο συγκρότημα και να αναδειχθεί ο ρόλος του στην τοπική κοινωνία, γίνεται η επιλογή για διαφοροποίηση μιας από τις χρήσεις: αυτής της Βιβλιοθήκης. Έχει αποδειχθεί πολλαπλά ο κοινωνικός ρόλος που παίζει η δημόσια βιβλιοθήκη στη διαμόρφωση του αισθήματος της κοινότητας, στη δια βίου μάθηση, στην ένταξη ευπαθών κοινωνικών ομάδων και στη διαμόρφωση πυρήνα γνώσης, και είναι αυτή η φυσική παρουσία της Βιβλιοθήκης και του Βιβλίου ακόμα πιο ουσιαστική και σημαίνουσα στη σημερινή ψηφιακή εποχή. Με αυτό το σκεπτικό η Βιβλιοθήκη αποκολλάται από τον όγκο και δεσπόζει στην Πλατεία σε ένα δικό της ογκομετρικό σύνολο, σε άμεση επαφή με την Πλατεία.

Αρχή #4: Το περίβλημα ως στοιχείο συνδεσιμότητας: Ο κτιριακός όγκος έρχεται να συμπληρωθεί με ένα διαμπερές φίλτρο στην όψη, το οποίο διαφοροποιεί τις θεάσεις και προσφέρει σκιά σε χρήσεις οι οποίες το απαιτούν. Παράλληλα διαμορφώνει σε κάποια σημεία εξώστες και σε άλλα σημεία δέχεται φύτευση, δημιουργώντας έναν «κατακόρυφο κήπο.

Έργο: Ανοικτός Αρχιτεκτονικός Διαγωνισμός προσχεδίων μελέτης, με τίτλο “Δημιουργία Χώρου Εγκαταστάσεων Κοινής Ωφέλειας στο Ο.Τ. που περικλείεται από τις οδούς Αλοννήσου- Μυκόνου- Άνδρου- Σιδηροκάστρου (πρώην Στάβλοι Παπάφη)

Αρχιτεκτονική μελέτη: Micromega
Υπεύθυνοι Αρχιτέκτονες: Αλέξανδρος Ζώμας, Μάρα Παπαβασιλείου
Ομάδα έργου: Αναστασία Δρούγκα, Δημήτρης Παπαγεωργίου, Φερενίκη Φωτοπούλου, Ιωάννα Αλεξίου
Πολιτικοί Μηχανικοί: Φώτης Κόνδης, Αθανάσιος Μαντζάνας
Η/Μ ΤΕΤΡΑΣ: Η/Μ Α.Ε.Μ.