Η κατοικία στο καλντερίμι του παραδοσιακού οικισμού της Παλαιάς Χώρας κατασκευάστηκε στα ερείπια τριών εν σειρά κατοικιών, που χρονολογούνται από τις αρχές του 20ού αιώνα. Μετά τους σεισμούς του 1965 εγκαταλείφθηκαν και στη δεκαετία του 1980 ο νέος ιδιοκτήτης συνένωσε ό,τι διασώθηκε από τα κτίσματα. Η χρήση υλικών, όπως π.χ. σκυροδέματος, ξυλείας και σχιστόλιθου για επενδύσεις, αλλοίωσε τον αυθεντικό παραδοσιακό χαρακτήρα των κτισμάτων. Επιπλέον, νέες γειτνιάσεις ανέτρεψαν οριστικά την προϋπάρχουσα κλίμακα και τον χαρακτήρα του καλντεριμιού.

Εκτός από την εξυπηρέτηση των λειτουργικών αναγκών του νέου χρήστη και την αντιμετώπιση της παθολογίας του διασωθέντος κτιριακού αποθέματος, η μελέτη στόχευε και στη δημιουργία ενός νέου συντακτικού αρχιτεκτονικών χειρισμών σε παραδοσιακό περιβάλλον, προσαρμοσμένο στα σημερινά δεδομένα, που λαμβάνει υπόψη τη χρονική απόσταση των επεμβάσεων, καθώς και ζητήματα κλίμακας, ογκοπλασίας και γεωμετρικής οργάνωσης των όψεων του οικισμού.

Σημαντικό στόχο αποτέλεσε η λειτουργική ένταξη των υπαίθριων χώρων και η μετάβαση από τον «δημόσιο» στον «ιδιωτικό» χώρο, από τον «ανοιχτό» στον «κλειστό», με ροϊκό τρόπο, σε όλα τα επίπεδα, κάτι που υλοποιήθηκε με κατάλληλες διαμορφώσεις ανοιγμάτων, πετασμάτων, επιπέδων, βαθμίδων και ενδιάμεσων μεταβατικών περιοχών. Η συνέργεια εσωτερικού, υπαίθριου και ενδιάμεσου χώρου και η εκμετάλλευση κάθε στοιχείου της συγκεκριμένης θέσης, συνέβαλε και στην αναβάθμιση της ενεργειακής συμπεριφοράς της κατοικίας. Η ανάδειξη παραδοσιακών στοιχείων επεσήμανε όχι μόνο μορφολογικά αλλά κατασκευαστικά και λειτουργικά ζητήματα, όπως την οικονομία χειρισμών και υλικών, την πολλαπλή αξιοποίηση των χώρων ή την εκμετάλλευση τοπικών πόρων. Χρησιμοποιήθηκαν κατά το δυνατόν τοπικά υλικά και συνεργεία σε όλες τις φάσεις, έως και τον εξοπλισμό.

Οι νέες επεμβάσεις, προσαρμοσμένες στις δύσκολες συνθήκες μεταφοράς και προσπέλασης μόνο από ανθρώπους και ζώα, είναι στο μεγαλύτερο μέρος τους ανακλητές και μπορούν να αποσυναρμολογηθούν και να συντηρηθούν.

Τοποθεσία: Παλιό Χωριό Αλοννήσου
Χρόνος Μελέτης: 2011
Χρόνος Κατασκευής: 2012
Μελέτη: Στυλιανή Λεφάκη, Λέανδρος Ζωίδης, Ιωάννης Οικονόμου - αρχιτέκτονες-μηχανικοί
Συνεργάτες: Άρης Μουταφίδης, Αναστασία Σκιπετάρη - αρχιτέκτονες-μηχανικοί
Επίβλεψη κατασκευής: Στυλιανή Λεφάκη
Φωτογραφίες: Στυλιανή Λεφάκη, Λέανδρος Ζωίδης
Τρισδιάστατες απεικονίσεις (as built): Iωάννης Σάγγος, Τρύφων Μπαλασάς, Λεωνίδας Μαλιόκας

The house is located in a narrow street in the periphery of the castle of Old Chora, the traditional main village on Alonnissos island. It was built on the ruins of three detached houses, erected in the early 20th century and abandoned after the earthquake of 1965. In the 1980s the new owner turned what was rescued from the buildings into a summer house. The use of materials such as concrete, timber and slate, changed its authentic traditional character. Moreover, new neighbouring buildings altered the scale and character of the cobbled street.

The new project besides the fulfilment of the functional needs of the new user and the repair of the ascertained pathology, aimed to reinterpret tradition in this specific environment taking into account the time distance of interventions as well as questions of scale, relations between inner and outer space and questions of light and shadow. In this Mediterranean environment, architecture handles with in-between spaces, interstitial spaces, which defuse the intensive sunlight, the heat, the wind or the cold as well as the public space into private one. Verandas, openings, louvers, panels and staircases create possibilities of experiencing the place and the view and also a new microclimate. The energy behaviour of the building is improved in a holistic way. The new interventions, mostly reversible, can be demounted and maintained. The construction takes into account the place, the possibilities of transportation, depended mostly on mules, and the material and human resources the village could offer.