Ένα παράδειγμα 

«Αναλαμβάνουμε ανακαινίσεις» αναγράφεται πλέον συχνά στις ταμπέλες ή στα sites των τεχνικών γραφείων.  Η κρίση ανέδειξε την ενασχόληση όχι μόνο των αρχιτεκτόνων αλλά και άλλων (διακοσμητές, εικαστικοί και γενικώς «ανήσυχοι» αρχιτεκτονίζοντες ή καλλιτεχνίζοντες) με τις ανακαινίσεις.   

Η κορεσμένη οικοδομικά πόλη παρέχει ένα κτιριακό απόθεμα που τροποποιημένο αποδίδει τη δυνατότητα νέων χρήσεων ή τη βελτίωση των υφιστάμενων . 

Πέρα από ιστορικής σημασίας κελύφη που αναλαμβάνουν συνήθως την αποκατάστασή τους ειδήμονες αρχιτέκτονες στο χώρο αυτό, ένα πλήθος αρχιτεκτόνων, κυρίως νέων,  καταπιάνεται με αναδιαμορφώσεις μικρότερης κλίμακας που συνήθως πρόκειται για ισόγεια προς εμπορική χρήση. 

Τα άδεια αυτά ισόγεια ζωντανεύουν με ταχύτητα ως πεδία επιχειρηματικής δραστηριότητας και επειδή ο χρόνος είναι χρήμα οι αρχιτέκτονες επιστρατεύουν τα αντανακλαστικά τους στα όρια του αυτοσχεδιασμού για να ανταποκριθούν στο χρονικό πλαίσιο που θέτει ο χρηματοδότης καθώς συχνά επείγεται. 

Εδώ, η αρχιτεκτονική στερείται ενός θεμελιώδους κεφαλαίου εκείνου της σχέσης του κελύφους με το περιβάλλον του. Η προσαρμογή στο έδαφος, η ένταξη ή η ρήξη της νέας πρότασης με την υφιστάμενη περιρρέουσα ατμόσφαιρα, η σχέση με τη φύση κ.ά. αποτελούν ζητήματα που θεωρούνται δεδομένα στη συγκεκριμένη ιδιότυπη επαγγελματική ενασχόληση. Το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στη μεταμόρφωση ενός εσωτερικού χώρου ώστε να ανταποκριθεί στις νέες προσδοκίες. Μια τέτοια περίπτωση αποτελεί η ανακαίνιση ενός café – bar στα Εξάρχεια που μελετήσαμε πρόσφατα.

Χωρίς προσανατολισμό, φυσικό έδαφος, ήλιο, θέα και ουρανό αναζητείται καμιά φορά ένα ερέθισμα που θα μπορούσε να ζωηρέψει την εμπλοκή του αρχιτέκτονα με ένα εκ των πραγμάτων περιορισμένο θέμα. 

Η απουσία , η συνάντηση στους χώρους ενός άχρονου ρεαλισμού μέσα από τις ονειρικές εικόνες του  Edward Hopper συντρόφευαν τη διαδρομή της σχεδίασης και της εφαρμογής που συχνά ταυτίζονταν. 

Σε μία στριμωγμένη επιφάνεια αναζητήθηκαν σε κλίμακα 1:1 εκείνα τα εργαλεία που με απλούς χειρισμούς θα γεννούσαν ένα μικρό αλλά ενιαίο αρχιτεκτονικό σύνολο. Η διερεύνηση των ελάχιστων διαστάσεων , το παιχνίδι με τα εκατοστά προκαλούσαν συνεχώς το ενδιαφέρον μας κατά τη διάρκεια της δουλειάς. 

Κεντρικό θέμα της σύνθεσης αποτελεί ο πάγκος, ο οποίος δεσπόζει κατά μήκος του χώρου. Πίσω του, για τις ανάγκες του καταστήματος, σχεδιάστηκε μια βιβλιοθήκη, εν είδει μπουκαλοθήκης, με αποθηκευτικούς χώρους χαμηλά και ράφια στη συνέχεια καθ’ ύψος. 

Ο διαδοχικός διαχωρισμός της «βιβλιοθήκης» με τους καθρέφτες - φινιστρίνια στη σειρά - , η επανάληψη των κατακόρυφων συνδέσεων ήτοι του σκελετού της, τα σφαιρικά φωτιστικά ανά τακτά διαστήματα σκοπό έχουν την απόδοση ενός αδιάκοπου ρυθμού που να διατρέχει το χώρο από άκρη σε άκρη. Στο βάθος του μπαρ σχεδιάστηκαν τρία στασίδια για όσους προτιμούν να κάθονται με πλάτη στον τοίχο ως παρατηρητές του χώρου αυτού, αποστασιοποιημένοι μεν αλλά και κατά το ήμισυ «συνένοχοι» δε με τους υπόλοιπους συνδαιτυμόνες . Το εκτεταμένο υαλοστάσιο παρέχει οπτικές φυγές προς τη γειτονιά στο εσωτερικό του χώρου. Ταυτόχρονα, αποδίδει μία κινούμενη σχεδόν δυσδιάστατη εικόνα  του εσωτερικού στον περαστικό . Η ρυθμική διαδοχική επανάληψη των κατακόρυφων στοιχείων της σύνθεσης διαμορφώνει το σταθερό φόντο μιας κινούμενης παράστασης σωμάτων.  

Οι ενώσεις – συγκολλήσεις των μεταλλικών στοιχείων είναι εμφανείς , δεν έχουν βαφεί και δεν έχουν υποστεί καμία επεξεργασία, αφήνοντας ορατές  τις αστοχίες, τα σημάδια της χειρονακτικής εργασίας και το καθαρό χρώμα του υλικού. Τα σταθερά έπιπλα (η μπουκαλοθήκη, το κούτελο του πάγκου, η  κουπαστή του μπαρ) είναι από ξύλο (ελιά και δρυς)  ενώ το μάρμαρο Διονύσου επιλέχθηκε ως λευκή φωτεινή πινελιά στη σκούρα γενικότερη ατμόσφαιρα του χώρου. Το κεραμικό δάπεδο, τύπου cotto, διατηρήθηκε όσο το δυνατόν περισσότερο. 

Το έντονο κόκκινο χρώμα ανάμεσα στις λίγες φυλλωσιές και τις γκρι χροιές της πόλης αποκαλύφθηκε στην περιπλάνηση του φωτογράφου στο Λονδίνο του ‘60  μέσα από το  Blow-up του Antonioni.

Αρχιτεκτονική μελέτη : Μαριάννα Γιαννάτου, Αρχιτέκτων Μηχανικός UniFi 
Γιώργος Παπαγιαννόπουλος, Αρχιτέκτων Μηχανικός ΕΜΠ, Επικ. Καθηγητής ΤΑΜ-ΔΠΘ