Η κατοικία στο “Βωλάξ”, βρίσκεται σε έναν οικισμό που χαρακτηρίζεται από την ιδιαίτερη γεωμορφολογία του και την ισχυρή παρουσία των πιο χαρακτηριστικών βράχων της Τήνου, τους «βόλακες», τα γρανιτένια σφαιρικά πετρώματα. Το Βωλάξ είναι, ίσως, η πιο "αυθεντική" τοποθεσία στην Τήνο, με τρόπο που το καθιστά μοναδικό στις Κυκλάδες ή ακόμα και στον κόσμο. 

Η βαθιά ανάγνωση και κατανόηση του τόπου υπήρξε μια από τις πρωταρχικές δυνάμεις, που ώθησε τη συνθετική χειρονομία. Η έμπνευση αναδύθηκε μέσα από τη μελέτη και τη τεράστια αγωνία για την ένταξη στο τόσο ιδιαίτερο τοπίο, επιδεικνύοντας σε αυτό τον πρέποντα σεβασμό.

Όντας μια πραγματική σχεδιαστική πρόκληση, αποτελεί συνέχεια ή συμπληρωματικό μέρος της γενικότερης εικόνας τού τοπίου και συμβολίζει τον “βράχο που έπεσε”. Σαν έργο συγκαταλέγεται στη θεματική “Σύγχρονες Αρχιτεκτονικές Σπηλιές Κατοίκησης”, ενώ αποτέλεσε το πρώτο της υλοποιημένο έργο. 

Τα έργα αυτής της θεματικής διέπονται από τη ρωγμή και αποτυπώνουν τον εννοιολογικό αντίκτυπο αυτής στην κατοίκηση, ότι δηλαδή παραμένει μια συναρπαστική σπηλιά, συνέχεια του φυσικού τοπίου, περισσότερο από το κτηριακό. 

Με στόχο την ανάδειξη της τυχαίας θέσης των βολάκων, η κατοικία ως βασικό της χαρακτηριστικό έχει την έλλειψη αυστηρής χωροθετικής δομής, με αποτέλεσμα να απαρτίζεται από επιμέρους μονάδες, άτακτα κατανεμημένες γύρω από τους βράχους, σχηματίζοντας τρεις αυτόνομους όγκους γύρω από ένα κεντρικό αίθριο. Οι όγκοι αυτοί στεγάζουν τις κύριες λειτουργίες τής κατοικίας και διαφέρουν σε ύψος, διαστάσεις και υλικά. Το κύριο χαρακτηριστικό τους είναι ότι κάθε μέρος έχει τοποθετηθεί ελεύθερα στον χώρο, με έναν σχεδόν αναρχικό τρόπο, σαν να έπεσαν από ψηλά και απλά στάθηκαν εκεί, ακριβώς όπως συνέβη με τους βόλακες. 

Χαρακτηριστική είναι η βόρεια πλευρά της κατοικίας, όπου δημιουργείται ένα "όριο", μια τεχνητή προστασία του χώρου από τον Βόρειο άνεμο, ως ένας όγκος εμφανούς και μη βαμμένου σκυροδέματος. Η επιλογή αυτής της υλικότητας κάνει το κτίσμα να φαίνεται σαν έναν βράχο, ενώ με τον καιρό, όταν τα πολύχρωμα σκυροδέματα αναδυθούν στην επιφάνεια, θα είναι πλήρως ενσωματωμένα στο τοπίο και θα διαβρώνονται παράλληλα με αυτό, ακολουθώντας την κατοικία στην πορεία του χρόνου. 

Από την άλλη πλευρά, η επιλογή του σχήματος του εκάστοτε όγκου, ενός επιμήκους ορθογωνίου, καταφέρνει να δώσει έμφαση στους βράχους ενισχύοντας τη σφαιρικότητά τους, θέτοντάς τους σε άμεση "αντιπαράθεση" με τη δική του γραμμικότητα. Στο εσωτερικό τμήμα του κάθε όγκου, το σκληρό περίβλημα "σπάει" και γίνεται "διαμπερές", επιτρέποντας την ένωση με την ύπαιθρο. Με αυτόν τον τρόπο, τα όρια του "εσωτερικού" και του "εξωτερικού" γίνονται λιγότερο εμφανή, με αποτέλεσμα ο εσωτερικός χώρος να διαχέεται προς τον εξωτερικό, μέχρι τον βράχο.

Η κατοικία μέσω των υλικοτήτων της χάνεται στο τοπίο, ενώ παράλληλα ενισχύει τη σφαιρικότητα των βράχων, καδράροντας και αναδεικνύοντας ως έργο τέχνης την ίδια τη φύση. 

Αρχιτεκτονικό γραφείο: AD Architects
Αρχιτεκτονική Μελέτη: Αριστείδης Ντάλας
Κατασκευή: Aegean Construction & Development ltd
Φωτογράφοι: Παναγιώτης Βουμβάκης, Γιώργος Μεσσαριτάκης, Εβελίνα Φόσκολου, Δημήτρης Σπύρου

Βραβεύσεις:
8th Biennale of Young Greek Architects e
Domes International Review of Architecture 2016 – Selected in the Greek Architecture Yearbook of 2016