Το Κέντρο Αποτέφρωσης Νεκρών βρίσκεται εντός βιομηχανικής ζώνης στην Ριτσώνα Ευβοίας και εκτείνεται σε συνολική επιφάνεια περίπου 1.500 τετραγωνικών μέτρων, τα οποία κατανέμονται σε χώρους μηχανολογικών εγκαταστάσεων, βοηθητικούς χώρους και χώρους συνάθροισης κοινού. Βασική επιδίωξη ήταν η δημιουργία μίας γαλήνιας και κατανυκτικής δομής για τον επισκέπτη, που τέθηκε ευθύς εξαρχής ως το επίκεντρο του σχεδιασμού, ενώ συγχρόνως έπρεπε να εξυπηρετείται με τον πιο παραγωγικό τρόπο η βασική λειτουργία των εγκαταστάσεων. Όλες οι λειτουργίες του κτιρίου χωροθετούνται σε ένα επίπεδο, ενώ το χαμηλό του ύψος χωρίς εξάρσεις, σε συνδυασμό με την επιπρόσθετη φύτευση που συναντά ο επισκέπτης κατά την καθοδική του πορεία από το ψηλότερο σημείο εισόδου του συγκροτήματος προς την είσοδο του κτιρίου χαμηλότερα, συμβάλλει στην όσο το δυνατόν πιο ήπια ένταξη των όγκων του κτιριακού συνόλου στο φυσικό περιβάλλον. 

Το αρχιτεκτονικό λεξιλόγιο περιλαμβάνει ένα σύνολο από όγκους-πρίσματα, ο καθένας εκ των οποίων φιλοξενεί μία συγκεκριμένη λειτουργία. Οι χώροι αυτοί ενώνονται μέσω ενός διαδρόμου κίνησης που διατρέχει όλο το κτίριο, ενώ την ίδια στιγμή διαχωρίζονται ο ένας από τον άλλον μέσω μικρότερων αιθρίων – υπαίθριων εσοχών. Πρίσματα-φεγγίτες διατρυπούν την ενιαία οροφή και επιτρέπουν την είσοδο του φωτός από ψηλά στους χώρους όπου επιτελείται μία φορτισμένη συναισθηματικά λειτουργία όπως είναι η αίθουσα τελετών με τον φεγγίτη στρεφόμενο στον άξονα Ανατολής-Δύσης, ο προθάλαμος όπου η σορός οδηγείται προς την καύση, αλλά και ο χώρος του τεφροφυλακίου όπου πραγματοποιείται η παράδοση της τεφροδόχου. Αντίθετα με τους χώρους αυτούς, όπου το φως εισχωρεί κυρίως από ψηλά, στο χώρο του αναψυκτηρίου, είναι ελεύθερο να εισχωρήσει από μεγάλα ανοίγματα κατά μήκος των δύο βασικών του όψεων, δημιουργώντας έτσι μία λιγότερο φορτισμένη συνθήκη. Το στοιχείο του αίθριου, ως η ενδιάμεση εκείνη κατάσταση μεταξύ του μέσα και του έξω που παραπέμπει και στην τόσο γνώριμη για την περιοχή της Μεσογείου εικόνα της αυλής, επαναλαμβάνεται στο κτίριο σε δύο διαφορετικές κλίμακες: η μία αφορά στην προέκταση των χώρων του αναψυκτηρίου και της αίθουσας τελετών — και οι δύο χώροι με ανάγκες για λειτουργία και κατά τη διάρκεια των θερινών μηνών — ενώ η άλλη συναντάται κατά μήκος της άλλης μεγάλης όψης του κτιρίου όπου διαμορφώνονται τα μικρότερα αίθρια-εσοχές. 

Το λευκό χρώμα στις τοιχοποιίες και τις οροφές χρησιμοποιείται ως εργαλείο διαχείρισης του φυσικού φωτός, λειτουργώντας ανακλαστικά σαν ένας αόρατος καθρέφτης. Το σκυρόδεμα με αδρανή από λατομεία της Αττικής έχει χρησιμοποιηθεί για τα δάπεδα εσωτερικά και εξωτερικά. Σχεδιασμένα ειδικά για το έργο, το pedestal του τεφροφυλακίου και το βάθρο της αίθουσας τελετών είναι κατασκευασμένα από λευκό μάρμαρο Θάσου, ενώ οι πάγκοι της αίθουσας τελετών και τα τραπέζια του αναψυκτηρίου από ξύλο δρυός. Στον περιβάλλοντα χώρο, ανάγλυφοι γκρι κυβόλιθοι ορίζουν τις διαδρομές, ενώ οι όγκοι των παρτεριών διαμορφώνονται από εμφανές σκυρόδεμα. Η φύτευση περιλαμβάνει μία σειρά από δέντρα και φυτά με συμβολισμούς για τον κύκλο ζωής και θανάτου, όπου μεταξύ άλλων αγρωστώδη φυτά, ελιές, μουριές, μυρτιές, αμυγδαλιές και σχίνα, συνθέτουν το τοπίο του περιβάλλοντος χώρου του κτιρίου, ένα τοπίο που βρίσκεται σε διαρκή κίνηση, καθώς η εικόνα αυτού σχεδιάστηκε ώστε να μεταβάλλεται ανάλογα με την εποχή κατά τη διάρκεια του έτους.

Αρχιτεκτονική Μελέτη: MONOGON Office for Architecture
Ομάδα Μελέτης: Ιόλη Ζαβιτσάνου, Βαγγέλης Ζούγλος, Ζέτα Παπαβασιλείου. 
Στην ομάδα μελέτης, κατά τη διάρκεια της αρχικής φάσης του Αρχιτεκτονικού Διαγωνισμού συμμετείχαν και οι αρχιτέκτονες Αντώνης Τζώρτζης και Χριστίνα Βούτου.
Μελέτη Φύτευσης: Έλλη Παγκάλου & Συνεργάτες
Φωτογράφιση: Γιώργης Γερόλυμπος

Όλες οι φωτογραφίες που δημοσιεύονται στη συνέχεια υπόκεινται σε copyright disclaimer Γιώργης Γερόλυμπος.