Το LUMA Foundation και το LUMA project στην Arles είναι, σύμφωνα με την ιδρύτριά τους Maja Hoffman, μία συλλογή από έργα τα οποία το κοινό μπορεί να ανακαλύψει διασχίζοντας το Parc des Ateliers. Κάθε ένα από τα κομμάτια είναι προϊόν ενός βιώματος με κάθε έναν από τους καλλιτέχνες. Ήθελα να δημιουργήσω, λέει, μια εστία που θα προσέφερε έναν χώρο και τον απαραίτητο χρόνο για διαφορετικές γλώσσες και πρακτικές να συνομιλήσουν, να ανοίξουν νέα μονοπάτια και να φέρουν νέες προοπτικές. Συνεχίζει λέγοντας πως στις αρχές του LUMA συνήθιζε να μιλάει για “μια ουτοπία για έναν πολιτισμικό θεσμό του 21ου αιώνα”, και η Arles έγινε το μέρος να εμφανιστεί αυτό το ιδανικό.

Το 2013, η Maja Hoffman εκκίνησε το LUMA Arles, ένα διεπιστημονικό, δημιουργικό κέντρο όπου, μέσω εκθέσεων, συνεδρίων, ζωντανών παραστάσεων, αρχιτεκτονική και design, στοχαστές, καλλιτέχνες, ερευνητές, επιστήμονες, αναρωτιούνται πάνω στις σχέσεις που συντηρεί η τέχνη, ο πολιτισμός, το περιβάλλον, η εκπαίδευση και η έρευνα. 

Ταυτόχρονα ένα μέρος παραγωγής και πειραματισμού για καλλιτέχνες και ευρύ κοινό, το LUMA Arles φιλοξενεί κάθε χρόνο εκθέσεις και σημαντικούς καλλιτέχνες, έργα από σπουδαίες φιγούρες της σύγχρονης δημιουργίας, συγκεκριμένες αναθέσεις και in-situ έργα. Αρχεία από καλλιτέχνες, φωτογράφους ή εκθέσεις είναι προσβάσιμα υπό συνθήκες αντάξιες των μεγαλύτερων διεθνών ιδρυμάτων. 

Από τη δημιουργία του, το Luma Arles έχει υπάρξει χορηγός και έχει παρουσιάσει παραπάνω από 100 καλλιτέχνες, στοχαστές και καινοτόμα πρόσωπα σε πολλαπλά μέρη στην πόλη της Arles. 

©Iwan Baan

To LUMA Arles είναι τοποθετημένο στο Parc des Ateliers, ένα μέρος που αρχικά ήταν σε χρήση από την εταιρεία Paris-Lyon-Méditerannée (PLM) η οποία το 1938 έγινε SNCF.

Η ίδρυση αυτού του δημιουργικού κέντρου στο Parc des Ateliers χρειαζόταν ανακατασκευή και μεταμόρφωση των χώρων, προκειμένου να αποκτήσει τη μέγιστη ευελιξία για ερευνητική και καλλιτεχνική παραγωγή.

Η αποκατάσταση πολλαπλών βιομηχανικών κτηρίων στο Parc des Ateliers δόθηκε στους Selldorf Architects. Έτσι, Les Forges, La Cour des Forges, La Mécanique Générale, La Formation και Le Médico-Social προτίθενται σήμερα να φιλοξενήσουν εκθέσεις, παρουσιάσεις, ή ακόμη να προσφερθεί για διαμονή (residence) καλλιτεχνών.

Το The Grande Halle ανακαινίστηκε το 2017 με την εκκίνηση της περιοχής PACA, έκτοτε δεν έχει δεχτεί άλλες εργασίες αποκατάστασης και τώρα φιλοξενεί εκθεσιακούς χώρους. 

Ο The Tower, σχεδιασμένος από τον Frank Gehry, συμπληρώνει αυτούς τους χώρους και προσφέρει νέες προοπτικές στον καλλιτεχνικό προγραμματισμό του τόπου.

Το The gardens, το πάρκο και η λίμνη που περιβάλλουν το κέντρο είναι έργο του αρχιτέκτονα τοπίου Bas Smets. Σχεδιασμένο ως ένα ταξίδι της ευρύτερης περιοχής μέσω της χλωρίδας και της πανίδας που το κατοικεί, το τεσσάρων εκταρίων πάρκο είναι ένας τόπος ζωής, αναταλλαγών και αναψυχής ανοικτός σε όλους. Καθώς περπατάς, έργα, γλυπτά και εγκαταστάσεις (installations) αποκαλύπτονται, επεκτείνοντας την ανακάλυψη.

Ο Πύργος, ένα 15.000 τετραγωνικών μέτρων Κέντρο Πόρων Τεχνών (Arts Resource Center), είναι το κεντρικό κομμάτι του LUMA Arles. Θα στεγάζει ερευνητικές και αρχειακές εγκαταστάσεις, δωμάτια εργαστηρίων και σεμιναρίων, και εκθεσιακούς χώρους.

Το κεντρικό οργανωτικό στοιχείο του νέου κτηρίου είναι ένα κυκλικό γυάλινο τύμπανο· το σχήμα του σχετίζεται με τη Ρωμαϊκή Αρένα στην Arles. Όπως η Αρένα, η κλίμακα και η καθαρή γεωμετρία του τυμπάνου αντικατοπτρίζουν τις αρχαίες Ρωμαϊκές επιρροές σχεδιασμού και θέτουν τα θεμέλια για την Arles. Οι Ρωμαίοι χρησιμοποιούσαν τα δημόσια κτήρια για να οργανώσουν τα πυκνά τοποθετημένα κτήρια γύρω από αυτά. Το τύμπανο είναι και διαφανές και πορώδες, με τοίχους που ανοίγουν στα περιβάλλοντα βιομηχανικά κτήρια, μετατρέποντάς το στον βασικό πυκνωτή του κέντρου. Το κτήριο ξεπετάγεται από το κέντρο του τυμπάνου και προσανατολίζεται προς το ιστορικό κέντρο της Arles. 

Η κορυφογραμμή της Arles κατοικείται από πύργους κτισμένους από τα αρχαία χρόνια στον Μεσαίωνα έως σήμερα. Το νέο κτήριο θα βοηθήσει στην τοποθέτηση του LUMA Arles ως σημαντικού τόπου ανάμεσα στα υπόλοιπα ορόσημα της πόλης. Η εικόνα του Πύργου λαμβάνει την έμπνευσή της από τις ασβεστολιθικές κορυφές των Άλπεων -την οροσειρά που ξεκινά από την κοιλάδα του Ροδανού βορειοανατολικά της Arles. Στον ορίζοντα της ευρύτερης περιοχής, οι γεωλογικοί σχηματισμοί είναι ισχυρό φυσικό στοιχείο -οι τσακισμένες κορυφές δημιουργούν οξεία αντίθεση με το επίπεδο της κοιλάδας από την οποία αναδύονται. Οι εντυπωσιακές φόρμες και υφές των οδοντωτών βράχων βοήθησαν στη δημιουργία της μορφολογικής και συγκειμενικής φιλοδοξίας του νέου κτηρίου.

Οι Άλπεις έχουν παίξει σημαντικό ρόλο στην πολιτισμική μνήμη τόσο της περιοχής όσο και έξω από αυτή. Εμφανίζονται έντονα στους πίνακες του Van Gogh από τον καιρό που πέρασε στην Arles, κατά την οποία απεικόνισε τα βουνά με εμφανείς, κατακερματισμένες πινελιές, δίνοντας έμφαση στον δυναμισμό και την υφή του πεδίου. Ο τρόπος με τον οποίο ο Van Gogh απεικόνισε τις Άλπεις, επηρέασε την ανάπτυξη της εξωτερικής επικάλυψης του Πύργου. Ο σχεδιασμός του κτηρίου αναζητεί να αιχμαλωτίσει την κίνηση διακριτών στοιχείων κατα την έκταση της επιφάνειας. 

Αυτός ο τρόπος τμηματοποίησης της επιφάνειας σε εμφανείς εμβάτες έγινε σημαντικό θέμα στην ανάπτυξη της επιφάνειας του κτηρίου, καθώς ενίσχυσε την ιδέα ενός “ζωγραφικού κτηρίου.” Το κτήριο αλλάζει εμφάνιση καθώς κανείς κινείται γύρω του, καθώς κάθε ένα από τα πετάσματα αντανακλά το φως διαφορετικά. Κατά τη διάρκεια της μέρας το κτήριο παίρνει τα χρώματα και τους τόνους του περιβάλλοντος και του ουρανού, προσθέτοντας στην εντύπωση της κίνησης κατά την έκταση των προσόψεων. Επιπλέον, η αντανάκλαση στην τοπική αρχιτεκτονική της Arles ενισχύει αυτή την ιδέα· καλύτερη ενσωμάτωση του παραδείγματος αυτού στην τοιχοποιία της Ρωμαϊκής και Ρωμάνικης αρχιτεκτονικής στην πόλη, όπως είναι τα πετάσματα ασβεστόλιθου του Αμφιθεάτρου, των Ιαματικών Λουτρών του Κωνσταντίνου και των λίθινων πετασμάτων οροφής στο μοναστήρι της Εκκλησίας Saint-Trophime. Η υφή και το βάρος αυτών των πετρών λειτουργεί τόσο ως αναφορά όσο και ως σημείο εκκίνησης για τον σχεδιασμό του νέου κτηρίου. Αποδοσμένο σε ανοξείδωτο ατσάλι, τα πετάσματα του κτηρίου ταυτόχρονα ανεφέρονται στην παράδοση της κατασκευής τοιχοποιίας της περιοχής και στη βιομηχανική κληρονομιά του άμεσου περιβάλλοντος. 

Οι φωτογραφίες copyright ©Iwan Baan.