Micro Housing

ΕΓΓΡΑΨΟΥ

για να λαμβάνεις τα νέα του Archetype στο email σου!

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

Συμμετοχή στον Διεθνή αρχιτεκτονικό διαγωνισμό Micro Housing 2019

Ζητούμενο ήταν ο σχεδιασμός μικρομονάδων ενταγμένων σε ένα σύνολο, ώστε να στεγάζουν ένα πλήθος εκατό ατόμων, σε οικόπεδο που επέλεξε η ομάδα. Ο συνολικός σχεδιασμός έπρεπε να εξασφαλίζει την καλή λειτουργία του συγκροτήματος, τις κινήσεις αλλά και την αλληλεπίδραση των κατοίκων. Ταυτόχρονα, η κάθε μονάδα, όχι παραπάνω των 32 τ.μ., έπρεπε να καλύπτει τις ανάγκες των έως τεσσάρων ενοίκων της, με κάποιον πρωτότυπο τρόπο, κάνοντας την καλύτερη δυνατή αξιοποίηση του χώρου.

Χάρτης επιλεγμένης περιοχής

Επιλογή οικοπέδου | Target group
Το οικόπεδο που διαλέγουμε βρίσκεται στο Μεταξουργείο, σε μία από τις ιστορικές, κάποτε βιομηχανικές περιοχές του κέντρου της Αθήνας, περιοχή των εργατών, αλλά και πολλών καλλιτεχνών. Την τελευταία δεκαετία, εγκαταστάθηκαν πολλοί πρόσφυγες και μετανάστες, με αποτέλεσμα να αποτελέσει μια γειτονιά ιδιαίτερου χαρακτήρα και ανάμειξης διαφορετικών κουλτουρών. Ο περίπλοκος αστικός ιστός έχει αρκετές διαφορετικές πτυχές, καθώς αποτελείται από πυκνές πολυκατοικίες, παλιές βιομηχανικές αποθήκες, νεοκλασικά, χαμηλές μονοκατοικίες, πολυάσχολους δρόμους, αλλά και γειτονικούς πεζοδρόμους. Αυτό το ιδιαίτερο κλίμα, πολυπολιτισμικό, ταυτόχρονα θορυβώδες αλλά και γειτονικό, πάντοτε βαθιά καλλιτεχνικό, προσελκύει τα τελευταία χρόνια το -επενδυτικό- ενδιαφέρον, με αποτέλεσμα την απότομη άνοδο των ενοικίων, την εκτενή χρήση διαμερισμάτων για airbnb και τελικά τη σταδιακή εγκατάλειψη της περιοχής από τις ευάλωτες πληθυσμιακές ομάδες και τα στρώματα χαμηλότερων εισοδημάτων.

Είναι γεγονός πως, στην Αθήνα της μεγάλης κρίσης, είναι πολύ δύσκολο για κάποιον χωρίς σταθερή και καλοπληρωμένη εργασία να νοικιάζει τον δικό του χώρο, καθώς ο ελάχιστος μισθός δεν επαρκεί για να καλύψει ένα τυπικό ενοίκιο διαμερίσματος. Η γενική ιδέα ήταν το συγκρότημα να αναφέρεται σε ανθρώπους με οικονομικές δυσκολίες, όπως φοιτητές, νέους εργαζόμενους, μετανάστες, πρόσφυγες, οικογένειες κ.λ.π., ώστε να έχουν έναν οικονομικό, δικό τους χώρο. Αποτελεί ως concept κάτι διαφορετικό για τα ελληνικά δεδομένα, στα οποία η κοινωνική κατοικία είναι πολύ περιορισμένη, αλλά και τα περισσότερα διαμερίσματα είναι πολλών τετραγωνικών ή/και αναφέρονται σε οικογένειες.

Οικόπεδο επιλογής

Ιδέα
Σε μία παγκόσμια κίνηση ενδιαφέροντος για το περιβάλλον, είναι σημαντικό η αρχιτεκτονική να συμμετέχει υιοθετώντας τις αρχές της ανακύκλωσης, της επανάχρησης και του βιοκλιματικού σχεδιασμού. Έτσι, η κεντρική ιδέα της ομάδας είναι η επανάχρηση παλαιών βαγονιών τρένου. Τα τρένα παλαιότερης γενιάς αποσύρονται στις χωματερές της χώρας, προκειμένου να αντικατασταθούν με νέα, πιο οικολογικά. Κάποιες φορές κομμάτια τους χρησιμοποιούνται ως παλιοσίδερα, συνήθως όμως παραμένουν εκεί αποτελώντας έναν μεγάλο ρύπο της πόλης που δύσκολα ανακυκλώνεται. Επιλέγονται βαγόνια του ΟΣΕ λόγω των διαστάσεων και του μεγαλύτερου ύψους. Ωστόσο με κάποιες παραλλαγές, το σύστημα διάταξής τους, οι λύσεις για την αναπροσαρμογή και η εσωτερική διαρρύθμιση θα μπορούσαν να προσαρμοστούν σε διάφορα τυπικά βαγόνια τρένου ή μετρό.

Το οικόπεδο που επιλέγεται είναι μακρόστενο, έχει δύο προσβάσεις, αλλά η βασική είσοδος σε αυτό γίνεται μέσω ενός πεζοδρόμου. Στα δεξιά συνδέεται με μια αυλή που χρησιμοποιείται από γειτονικό μπαρ. Για την τοποθέτηση των βαγονιών καθ’ ύψος δημιουργούνται δύο σκελετοί με τη μορφή χωροκανάβου, που τοποθετούνται σε slide μεταξύ τους. Οι κινήσεις συγκεντρώνονται εσωτερικά του οικοπέδου και στο άκρο του, ενώ τα βαγόνια τοποθετούνται ανά τέσσερα σε ένα modulor που επαναλαμβάνεται, με εύκολες προσαρμογές στα σημεία που χρειάζεται. Το σύστημα αυτό θα μπορούσε να προσαρμοστεί σε πολλά διαφορετικά οικόπεδα, ακόμα και πάνω από υπάρχοντα κτήρια.

Ένα από τα βασικότερα στοιχεία της λύσης είναι η προσπάθεια δημιουργίας ενός συγκροτήματος που δεν είναι απρόσωπο, αλλά οι κατοικίες επικοινωνούν μεταξύ τους και οι χώροι έχουν ενεργό ρόλο στην καθημερινή ζωή του χρήστη. Ένα πρώτο επίπεδο αλληλεπίδρασης επιτυγχάνεται με τις μικρές αυλές ενδιάμεσα στις ομάδες κατοικιών. Τα «κατώφλια» αυτά χρησιμεύουν ως είσοδοι, αλλά ταυτόχρονα χρησιμοποιούνται ενεργά από τις γειτονικές κατοικίες. Η ζωή όμως του συγκροτήματος συναντιέται στον «δρόμο/ σχισμή» ενδιάμεσα των δύο χωροκανάβων, που δημιουργεί στο ισόγειο έναν κήπο ο οποίος συνδέεται άμεσα με τον πεζόδρομο και την αυλή του μπαρ.

Στα υψηλότερα επίπεδα, οι δύο μπάρες συνδέονται με χώρους που, είτε έχουν τις διαστάσεις γεφυριού είτε πλαταίνουν δημιουργώντας κοινές αυλές. Έτσι υπάρχει μια συνεχής εναλλαγή στάσης και κίνησης, και παρά τις μικρές διαστάσεις των κατοικιών ανακαλύπτονται συνεχώς χώροι εκτόνωσης.

Σύνθεση του εσωτερικού χώρου
Για τη διαμόρφωση του εσωτερικού χώρου κρατάμε το κέλυφος του βαγονιού, το οποίο μονώνεται εσωτερικά. Η πλειονότητα των ανοιγμάτων του κελύφους διατηρείται αυτούσια, ενώ κάθε κατοικία έχει αντιδιαμετρικά της εισόδου της έναν μικρό ημιυπαίθριο χώρο.

Οι μικροκατοικίες είναι 32 τ.μ. και μπορούν να στεγάσουν από 1 μέχρι 4 άτομα. Η διαμόρφωση του εσωτερικού χώρου στοχεύει στα εξής σημεία:

-στη διάταξη και σχεδίαση των χώρων κατά τρόπο οικονομικό και συνεχή, με εκμετάλλευση όσο το δυνατόν περισσότερων επιφανειών
-στην εύρεση προσωπικών χώρων/«γωνιών» για τον χρήστη, παρά τις μικρές διαστάσεις
-στη δυνατότητα μεταλλαξιμότητας του χώρου σύμφωνα με τις εκάστοτε ανάγκες.

Ορισμένα συστήματα εξασφαλίζουν τις προϋποθέσεις αυτές.

Το πλέγμα, δηλαδή η επανάληψη της εξωτερικής σχάρας, χρησιμεύει στην ανάρτηση και σύνθεση επιφανειών ώστε αυτές να είναι πολυλειτουργικές (πχ κάθισμα - πάγκος - ράφι). Οι επιφάνειες μετακινούνται κάθε στιγμή που αυτό είναι επιθυμητό.

Το γραφείο διπλώνεται ανά τμήματα έτσι ώστε ο χώρος κάτω από αυτό να μπορεί να αποτελέσει χώρο ύπνου με μεγαλύτερο ύψος. Οι χώροι ύπνου στα πατάρια απομονώνονται με ελαφρύ ύφασμα σε ρολό. Τμήμα της τραπεζαρίας μπορεί να αλλάζει θέση.

Ο χρήστης μπορεί να παραλλάσσει τον χώρο και να τοποθετεί τις δραστηριότητές του σε διαφορετικά σημεία μέσα σε αυτόν, αναλόγως τη διάθεσή του. Με αυτό ως δεδομένο η κατοικία παραμένει λιτή, με απλά οικονομικά στοιχεία, φόντο στη ζωή που πρόκειται να αναπτυχθεί.