Α' Βραβείο στον Πανελλήνιο Αρχιτεκτονικό Διαγωνισμό για το Συγκρότημα Διοίκησης της Δ.Ε.Η. (2017-18)

Ο δημόσιος χαρακτήρας ως στοιχείο σύνθεσης
Ο δημόσιος χαρακτήρας του κτιρίου σε συνδυασμό με την ιστορική μνήμη του συγκροτήματος μας οδηγούν στο να σκεφτούμε το σύνολο ως δημόσιας προσπέλασης και χρήσης. Το έδαφος που δημιουργείται από την ενοποίηση των δύο οικοδομικών τετραγώνων αποτελεί τον καμβά για τη δημιουργία του νέου αστικού πάρκου. Ο ανοικτός υπαίθριος χώρος των Ο.Τ. 25 και 28 αντιμετωπίζεται ενιαία και ενοποιείται σε υλικότητα, αναδεικνύοντας το σύνολο του ιστορικού συγκροτήματος και αποτελώντας έναν ανοικτό χώρο που λειτουργεί ως τοπόσημο για την ευρύτερη περιοχή.

Παράλληλα, η προσαρμογή του συγκροτήματος στο όριο της αστικής γειτονιάς με τους υπερτοπικούς άξονες της Εθνικής Οδού, των γραμμών του τρένου και της οδού Πειραιώς, σημαίνει τη δημιουργία και ενός μορφολογικού τοπόσημου τόσο για το δημόσιο χώρο όσο και για το ίδιο το κτίριο. Το νέο συγκρότημα αναφέρεται σε αυτές τις μεγάλες κλίμακες που συναντώνται στην περιοχή. Η οπτική αντίληψη του συγκροτήματος δεν αναφέρεται μόνο στο επίπεδο των δρόμων που γειτνιάζουν με το συγκρότημα, αλλά και στο βλέμμα αυτού που διέρχεται με ταχύτητα από την Εθνική Οδό.

Η έλλειψη δημόσιων ανοικτών χώρων σε επίπεδο γειτονιάς, σημαίνει ότι η παρέμβαση αποτελεί και στην κλίμακα αυτή σημαντική προσθήκη.

Για τη διευκόλυνση της άφιξης των εργαζομένων αλλά και των επισκεπτών προτείνεται αναπροσαρμογή της κυκλοφοριακής πρόσβασης, με πρόβλεψη υπόγειου χώρου στάθμευσης, που θα λειτουργεί σε συνεχή βάση, εξυπηρετώντας τις ώρες λειτουργίας γραφείων το προσωπικό της ΔΕΗ και τις υπόλοιπες ώρες τους επισκέπτες του πάρκου.

Προτείνεται η μετατροπή σε δρόμους ήπιας κυκλοφορίας, δηλαδή σε πεζόδρομους που επιτρέπουν την είσοδο και έξοδο οχημάτων προς και από ιδιωτικούς χώρους στάθμευσης των παρόδιων ιδιοκτησιών και την πρόσβαση σε οχήματα εφοδιασμού ή έκτακτης ανάγκης, των οδών που περικλείονται στο ενοποιημένο έδαφος: πιο συγκεκριμένα επηρεάζονται η οδός Φαληρέως (μεταξύ των οδών Σουρή και Σολωμού), η οδός Σολωμού (μεταξύ των οδών Βενιζέλου και Κηφισού) και η πάροδος Κηφισού (από την οδό Σουρή).

Η υπερύψωση του εδάφους
Το νέο συγκρότημα γραφείων έρχεται να συνδιαλλαγεί με τα διατηρητέα κελύφη: το νέο πρόσωπο της Δ.Ε.Η. στέκει δημιουργικά πλάι στην ιστορία του. Τη διαφοροποίηση μεταξύ της ιστορικής μνήμης και του παρόντος ερχόμαστε να την υλοποιήσουμε με μια πτύχωση του εδάφους στα όρια των δύο Ο.Τ. δημιουργώντας μια υπερυψωμένη πλατεία στο νέο κτίριο. Με αυτή τη χειρονομία διαχωρίζεται το νέο συγκρότημα από το παλιό ενώ τονίζεται η είσοδος του νέου. Μεταξύ των δύο συγκροτημάτων χωροθετούμε την αυλή των γλυπτών, όπου εισάγουμε γλυπτά που εικονοποιούν τις διάφορες μορφές ενέργειας.

Οι τόποι του αστικού πάρκου

Η δημιουργία του αστικού πάρκου με τόπους που εκφράζουν το χαρακτήρα της ΔΕΗ ως παραγωγού και παρόχου ενέργειας, δημιουργεί ένα πόλο αναψυχής με εκπαιδευτικό χαρακτήρα. Το αστικό πάρκο μέσα από τις θεματικές του αναδεικνύει και υπενθυμίζει τις εναλλακτικές και ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και ευαισθητοποιεί ως προς μια οικολογική συνείδηση. Πιο συγκεκριμένα χωροθετούνται τρεις βασικοί τόποι που αναφέρονται στον ήλιο, τον αέρα και το νερό, δηλαδή στην ηλιακή, την αιολική και την υδραυλική ενέργεια.

Ο δρόμος του ήλιου: η είσοδος από την οδό Φαληρέως σηματοδοτείται από ένα γραμμικό στέγαστρο, το οποίο αποτελεί τόσο τόπο κίνησης όσο και στάσης. Λειτουργεί σαν συνδετική διαδρομή του πάρκου, ενώ μπορεί να φιλοξενεί εφήμερες εκθέσεις, αγορές και ποικίλες εκδηλώσεις. Φέρει φωτοβολταϊκά πανέλα τα οποία θα τροφοδοτήσουν τις ανάγκες του πάρκου σε ενέργεια.

Η πλατεία του νερού: Μία μεγάλη αβαθής λίμνη σηματοδοτεί την είσοδο του πάρκου από δυτικά. Η κυκλική λίμνη λειτουργεί σαν σημείο στάσης και στοιχείο δροσισμού. Ο αστικός εξοπλισμός αποτελείται από ανεξάρτητες μεταλλικές καρέκλες, που μπορεί κανείς να διαμορφώσει όπως θέλει και να κάτσει γύρω από τη λίμνη. Θεωρούμε ότι ένας δημόσιος χώρος υψηλής αισθητικής μπορεί να εμπνεύσει σεβασμό στον πολίτη και να αντιστραφεί η ισχύουσα νοοτροπία απαξίωσης του δημόσιου χώρου. Σε αυτό το πλαίσιο σκέψης εντάσσουμε το στοιχείο του κινητού εξοπλισμού ως ένα στοιχείο που επιτρέπει την ελεύθερη οικειοποίηση αλλά προϋποθέτει το σεβασμό προς τα κοινά αγαθά.

Ο κήπος του αέρα: το μεγάλο αμφιθέατρο που διαμορφώνεται στο βόρειο σημείο του οικοπέδου, με υποβάθμιση του εδάφους κατά 4.50μ, χρησιμοποιεί τα στάχυα ως ένα φυτό που οπτικοποιεί την αίσθηση του αέρα. Το αμφιθέατρο μπορεί να λειτουργεί και σαν χώρος συνάντησης και παιχνιδιού όταν δεν φιλοξενεί παραστάσεις και εκδηλώσεις.

Το κτίριο ως όγκος ανυψωμένος από το έδαφος
Ο κύριος όγκος του κτιρίου έρχεται να τοποθετηθεί σε απόσταση από το ανυψωμένο έδαφος, αφήνοντας ένα διαμπερές επίπεδο εισόδου, στη λογική μιας pilotis. Ο όγκος του κτιρίου χωρίζεται σε τρεις ενότητες αντανακλώντας τον τριμερή διαχωρισμό του παλαιού συγκροτήματος. Παράλληλα, η στιβαρή βάση των πέτρινων τοίχων και η ανάλαφρη ξύλινη στέγη του παλαιού συγκροτήματος έρχονται να βρεθούν σε αντιστροφή στο νέο κτίριο, καθώς το υπερυψωμένο ισόγειο είναι ανάλαφρο και διαμπερές ενώ ο στιβαρός όγκος υπερυψώνεται από τη βάση.

Διαφοροποίηση oγκοπλασίας
Η τριμερής διαίρεση του όγκου δημιουργεί τρεις ενότητες οι οποίες διαφοροποιούνται ογκοπλαστικά μεταξύ τους, με κυλίσεις προς διάφορες κατευθύνσεις. Ο κεντρικός όγκος αποκτά καμπυλόμορφη ογκοπλασία ώστε να διαφοροποιήσει την κεντρική είσοδο. Οι τελικές αναλογίες επιλέγονται ώστε να δώσουν ένα ραδινό αποτέλεσμα που δεν θα καταστήσει ασφυκτικό το σύνολο στον αστικό ιστό. Το νέο συγκρότημα γραφείων της ΔΕΗ λειτουργεί ως τοπόσημο και έρχεται να δηλώσει την παρουσία του στον αστικό ιστό. Εμπρόθετα λοιπόν σχεδιάζεται με τελικό ύψος που υπερβαίνει αυτό των γειτονικών πολυκατοικιών. Η ίδια η χρήση του κτιρίου και η ένταξή του στο συγκρότημα του ΑΗΣ, σε συνδυασμό με τη γειτνίαση με τη μεγαδομή της Εθνικής Οδού, αλλά και την έλλειψη τοποσήμων σε ευρύτερο επίπεδο του αστικού ιστού της πόλης, αποτελούν επιχειρήματα προς την κατεύθυνση αυτής της χειρονομίας.

Επεξεργασία όψεων
Οι όψεις του κτιριακού συγκροτήματος σχεδιάζονται με τη λογική του φίλτρου, μιας επιδερμίδας που επιτρέπει ελεγχόμενες θεάσεις προς τη γειτονιά, ενώ ταυτόχρονα επιτρέπει τη διέλευση του ηλιακού φωτός. Επιλέγεται το μάρμαρο για τις εξωτερικές όψεις των πλευρικών όγκων, στη λογική της ορθομαρμάρωσης, ως υλικό φυσικό, ντόπιο και ανθεκτικό στο χρόνο. Για τις εσωτερικές όψεις των πλευρικών όγκων επιλέγεται σκελετός με ξύλινες περσίδες. Ο κεντρικός όγκος του κτιρίου έχει ξεχωριστή μορφολογία η οποία εκφράζεται από τη χρήση σκυροδέματος με χρώμα και την εισαγωγή γραμμικών οριζόντιων ανοιγμάτων.

Στοιχεία Έργου:
Αρχιτεκτονική μελέτη : micromega
Ομάδα Αρχιτεκτονικής Μελέτης : Αλέξανδρος Ζώμας, Μάρα Παπαβασιλείου, Δημήτρης Παπαγεωργίου, Φερενίκη Φωτοπούλου, Γιούλη Σπυροπούλου, Εβελίνα Φαλιάγκα, Νατάσα Δρούγκα, Δήμητρα Χατζηγιάγκου
Φοιτητές Αρχιτεκτονικής: Μαρίνος Σκούρας, Ναυσικά Πίτσου, Άννα Συριανού, Ιάσονας Αμεράνης, Ahmed Hazem 
Σύμβουλοι Πολιτικοί Μηχανικοί : Αναστάσιος Μαντζανάς, Φώτης Κονδής
Σύμβουλοι Μηχανολόγοι Μηχανικοί :TETRAS A.E.M. 

Διαβάστε το Πρακτικό της Κριτικής Επιτροπής ΕΔΩ