Συμμετοχή στον διεθνή αρχιτεκτονικό διαγωνισμό African School Project / Education for the Future.

Αφετηρία του σχεδιασμού αποτέλεσε η δημιουργία ενός κεντρικού πυρήνα (βυθισμένη αυλή), που θα χρησιμεύει ως σημείο συνάντησης ολόκληρου του συγκροτήματος, σύμφωνα με τον τρόπο ζωής των παραδοσιακών οικισμών του Malawi, όπου οι συλλογικοί υπαίθριοι χώροι συγκέντρωσης της κοινότητας τοποθετούνται κεντρικά. Ακολουθώντας την ίδια λογική, μικρότεροι παρόμοιοι πυρήνες δημιουργήθηκαν για κάθε ενότητα του συγκροτήματος, για συγκέντρωση και δραστηριότητες.

Η σχεδίαση εύκολα επαναλαμβανόμενων μονάδων θεωρήθηκε ιδιαίτερης σημασίας: δημιουργία ανεξάρτητων δομών, οι οποίες όταν συνδυάζονται, δημιουργούν διακριτά χωρικά τμήματα, διατηρώντας παράλληλα την αλληλεπίδρασή τους (για να υλοποιηθεί το έργο σε φάσεις, αλλά και για να καταστεί δυνατή η περαιτέρω επέκτασή του στο μέλλον, διατηρώντας παράλληλα τις προγραμματισμένες χωρικές ποιότητες).

Ο σχεδιασμός των μονάδων στηρίχθηκε στα τοπικά υλικά και τάσεις οικοδόμησης, σε συνδυασμό με σύγχρονες τεχνικές προς την κατεύθυνση της βιωσιμότητας. Η δημιουργία ενός αυτόνομου και ικανού συγκροτήματος σε ό,τι αφορά την ενέργεια, το νερό και τις καλλιέργειες αποτέλεσε ιδιαίτερη πρόκληση. Φωτοβολταϊκά στρατηγικά τοποθετημένα, ανυψωμένες δεξαμενές νερού (χρησιμοποιούνται επίσης ως landmarks για τη διάκριση των χωρικών ενοτήτων μέσα στο συγκρότημα), αξιοποίηση των ανθρώπινων αποβλήτων μέσω της κομποστοποίησης και μετατροπής τους σε οργανικό λίπασμα και αποθήκευση όμβριων υδάτων για καλλιέργειες και συστήματα πυρόσβεσης, συνδυάζονται προς αυτή την κατεύθυνση.

Καθώς το συγκρότημα χωρίζεται σε τρία διακριτά τμήματα (σχολείο, κοιτώνες, κατοικίες καθηγητών), η έμφαση δίνεται στον σχεδιασμό των κοινών χώρων που φέρουν διαφορετικές λειτουργίες και δραστηριότητες (πολύ-προγραμματικοί κοινόχρηστοι χώροι).

Η "πέργκολα" αποτελεί τη σπονδυλική στήλη του συνόλου, καθώς στεγάζει την κοινόχρηστη κουζίνα και την τραπεζαρία, και μπορεί να μετασχηματιστεί για να φιλοξενήσει δραστηριότητες όπως bazaar για κατασκευές από τα παιδιά, να αποτελέσει χώρο για ομιλίες ή/και προβολές κ.λπ. Η πέργκολα σε συνδυασμό με τη βυθισμένη κεντρική αυλή είναι οι χώροι που δίνουν παλμό και συνοχή σε ολόκληρο το συγκρότημα.

Η δεύτερη ραχοκοκαλιά που οργανώνει το σχολικό τμήμα, περιλαμβάνει εργαστήρια, Βιβλιοθήκη, διοίκηση και την αίθουσα της χειροτεχνίας (αγγειοπλαστική, ύφανση, μουσική). Είναι σημαντικό για τα παιδιά να εξοικειώνονται με πρακτικές καθημερινές δραστηριότητες, όπως η γεωργία και η διατήρηση των ζώων, πέρα από το τυπικό σχολικό πρόγραμμα. Έτσι, κοντά στις τάξεις τους, ειδικά σχεδιασμένοι χώροι έχουν τοποθετηθεί για πειραματισμό και μάθηση. Οι εγκαταστάσεις αυτές επίσης, μπορούν να χρησιμοποιηθούν από το γειτονικό δημοτικό σχολείο.

Διαφορετικά επίπεδα φιλτραρίσματος τοποθετούνται σε όλη την έκταση του συγκροτήματος, τόσο εσωτερικά όσο και εξωτερικά. Περιμετρικά, το όριο επιλέγεται να είναι αυστηρό, αφήνοντας λίγα σημεία οπτικής επαφής προς τα έξω, κυρίως για λόγους ασφάλειας. Πέρα από αυτό το πρώτο όριο, τοποθετείται μια πράσινη ζώνη καλλιέργειας με στόχο την ακόμα μεγαλύτερη ιδιωτικότητα. Εσωτερικά, τα όρια καθίστανται διαφανή, τα κτήρια και οι αυλές είναι τα πλαίσια οριοθέτησης, επιτρέποντας την απερίσπαστη κίνηση ανάμεσα σε αυτά. Μόνο οι κοιτώνες των παιδιών προστατεύονται από ένα επιπλέον φίλτρο –έναν διάτρητο τοίχο.

Ομάδα Μελέτης: Πελαγία Σπυριδωνίδου, Κατερίνα Ριτσώνη, Δημήτρης Αντωνίου

Διεθνής Διαγωνισμός: African School Project / Education for the Future.
Σχολικό και Οικιστικό Συγκρότημα. Benga, Malawi.
Συμμετείχαν 500 ομάδες από 71 χώρες. Η μελέτη επιλέχθηκε στους 50 φιναλίστ.