Συγκρότημα Κατοικιών στον Παράδεισο Αμαρουσίου

To συγκρότημα βρίσκεται σε ένα προνομιακό, επίπεδο οικόπεδο, αντικρινά από ένα άλσος, και αποτελείται από τέσσερα γλυπτικά κτίρια κατοικιών που αναπτύσσονται μέσα σε έναν «ελαιώνα». Επιδιώκοντας να αφυπνίσει σχέσεις που λόγω του σύγχρονου τρόπου ζωής έχουν παραμεληθεί, η εξαρχής συνθετική πρόθεση αναφέρεται στην ιδέα της αειφορίας και της βιώσιμης διαβίωσης, όπου κτίρια, φύση και άνθρωπος αλληλεπιδρούν συνεχώς και δυναμικά μεταξύ τους. Η φύση, θεμελιώδες συστατικό του concept, εισχωρεί στον αστικό ιστό συμβάλλοντας τοπικά στην ανασύνταξή του. 

Τρία βασικά υλικά —ξύλο, υπόλευκος σοβάς και επιλεκτικά ανεπίχριστο σκυρόδεμα— εναλλάσσονται στις όψεις των κτιρίων, επιτρέποντας μία ποικιλία διαφοροποιήσεων. Ξετυλίγοντας τον δικό τους κώδικα επικοινωνίας, μιλούν για την προέλευση και τη μέθοδο επεξεργασίας τους, καταθέτουν τη δική τους «ένθεη ενέργεια». Αντίστοιχα, λευκές «σκηνογραφίες», που εμπλέκουν μία γκάμα φυσικών υλικών —συμπαγών και διάτρητων, λείων και αδρών, μαλακών και σκληρών—, δίνουν το ύφος των εσωτερικών χώρων, όπου επικρατεί το φυσικό φως. Μεγάλοι πρόβολοι-βεράντες οργανώνουν «εξωτερικά δωμάτια» προσφέροντας σημεία θέασης, ενώ μαζί με τα φυτεμένα δώματα και τις περιμετρικές πρισματικές ζαρντινιέρες υποδέχονται το πράσινο, που αγκαλιάζει τις όψεις ενισχύοντας τη φυσική αίσθηση. Το όριο μεταξύ του «μέσα» και του «έξω» ακυρώνεται, οι κήποι των βεραντών ενώνονται με τους εσωτερικούς χώρους, αποτελώντας μέρος της συνολικής εμπειρίας. 

Τα ακανόνιστα κοψίματα που σμιλεύονται στις εξοχές των όψεων ακολουθούν τις δυνάμεις του πεδίου που περιβάλλει την πόλη παραπέμποντας σε εδαφικές τομές, σαν βράχια που ανυψώνονται, ή σαν κλαδιά που αιωρούνται καθώς τα κινεί ο άνεμος. Προοδευτικά, η φύση διαρρέει κατακόρυφα στην επιδερμίδα των κτιρίων. Μορφές και πράσινο διαπλέκονται, η ογκοπλαστική γλώσσα αμβλύνεται. Οι αλληλοεπικαλύψεις των προβόλων, σε συνδυασμό με τις πέργκολες, διασφαλίζουν και την απαραίτητη καλοκαιρινή σκίαση. 

Με τη μία γωνία του οικοπέδου σχεδόν να συμπίπτει με τον Βορρά, οι τέσσερις όγκοι διατάσσονται από βορειοανατολικά έως βορειοδυτικά, με τον μεγαλύτερο στραμμένο προς τον νότο. Τα ενδιάμεσα κενά λειτουργούν για τον εσωτερικό, προστατευμένο «κήπο» ως κάδρα, επιτρέποντας επιλεκτικές φυγές. Η υπαίθρια ζωή μοιράζεται ανάμεσά τους, στο πράσινο προς τον δημόσιο χώρο, και στον «ελαιώνα» που απλώνεται απ’ άκρη σε άκρη, με το «υδάτινο ξέφωτο» στο κέντρο να είναι το σημείο συνεύρεσης. Μικροί οπωρώνες, κήποι λαχανικών, ενδιάμεσα σποραδικά κυπαρίσσια, λεβάντες, δεντρολίβανα και θυμάρια, συμπληρώνουν τις φυτεύσεις. Η αδρή μεσογειακή φύση του «Kifissias 4-est», θυμίζοντας αττικό τοπίο πριν από τη μεγάλη αστικοποίηση, αντιτάσσεται στη γνωστή τυπική εικόνα των Αθηναϊκών αστικών και προαστιακών γειτονιών με το παραμελημένο ή ανύπαρκτο πράσινο και τις «εξωτικές» εξαιρέσεις του. 

Ο αντιπερισπασμός αυτός, της φύσης προς την «ασφυκτική» πόλη, όπως τον διαπραγματεύεται η κυρίως συνθετική χειρονομία, έχει τις ρίζες του στη νοσταλγία για ό,τι ζωτικό παραμελήθηκε στο πέρασμα του χρόνου, όμως απευθύνεται στο μέλλον.  Πλευρές ενός τρόπου ζωής που ξεχάστηκε και μαζί προσδοκίες ανεκπλήρωτες, που ίσως ποτέ να μην πραγματωθούν οργανωμένα στην αστική κλίμακα, θα είναι ωστόσο αποτυπωμένες στο συγκρότημα που θα τις υπενθυμίζει νοητικά και συναισθηματικά. Όπως και να ντύσει κανείς τον χρόνο, πάντα ξαναγυρίζει με τη σκέψη του στη μικρή ηλικία, στο κρυφτό ανάμεσα σ’ αυτό που οραματίζεται να έρχεται και στον παιδικό του κόσμο που βλέπει να χάνεται. Το κρυφτό αυτό είναι η συνθήκη ωρίμανσης. Στη σύγχρονη εποχή, καθώς απομακρυνόμαστε όλο και περισσότερο από τη φύση υπό την πίεση της τεχνολογικής έκρηξης, και ενόσω ο ίδιος ο πλανήτης αντιδρά, «η αρχιτεκτονική κινείται “πίσω”, προς μία “αρχέγονη” εικόνα», όπως θα έλεγε ο Pallasmaa. Μέσα από ένα ταξίδι που ήταν αυτό που ήταν. Άλλοτε απελευθερωτικό, άλλοτε δογματικό και άλλοτε υπερβολικό. Προς τα «πίσω», κι όμως προς τα «εμπρός», για να αναπληρώσει τις απώλειες και να βρει πάλι τη συνέχεια. Τη σύνδεση αυτή αναζητά το «4-est», ανάμεσα στον χρόνο που δεν έφθασε ακόμα και σε εκείνον που πια δεν υπάρχει.

Αρχιτεκτονική Μελέτη-Σχεδιασμός: Potiropoulos+Partners
Renders-3d visualization: Batis Studio