Συμμετοχή σε ανοιχτό αρχιτεκτονικό διαγωνισμό ιδεών

Προτείνεται μια παιδαγωγική κοινότητα που σηματοδοτεί την παρουσία και τον ρόλο της στην πόλη, αποτελώντας οργανικό μέρος του δικτύου της γειτονιάς, και συγκροτεί σύνθεση με ευκρινή κεντρική ιδέα, δομή, αναγνωρίσιμη μορφή και υλικότητα. 

Η διφυής δομή του θέματος (εσώστροφη αλλά και εξώστροφη) οργανώνεται από την προστατευτική «αγκαλιά-αίθριο» και συγχρόνως από το «άνοιγμα-πέρασμα» προς τον δημόσιο χώρο, που επιτυγχάνεται με τη στροφή του πύργου -σημείου αναφοράς- προς το γειτονικό πολιτιστικό κέντρο και τους χώρους πρασίνου και παιχνιδιού.

Προοπτικό τελικής πρότασης

Τοπογραφικό διάγραμμα: η συν-λειτουργία του βρεφονηπιακού σταθμού με το πολιτιστικό κέντρο και τους γειτονικούς χώρους πρασίνου.

Η κεντρική ιδέα συγκροτείται από τις εξής βασικές ενότητες και στοιχεία του κτιρίου:

Α. Το κεντρικό αίθριο – «αγκαλιά», που αποτελεί έναν συλλογικό «πυκνωτή» παιχνιδιού και δημιουργικών δράσεων
Β. Τα επιμέρους αίθρια, χώρους παιχνιδιού και καλλιέργειες στην πρασιά -η γη αποτελεί παιδαγωγικό υπόβαθρο δραστηριοτήτων
Γ. Την ευμεταβλητότητα του χώρου και τα ελαφριά όρια που διαμορφώνουν την επιθυμητή ενοποίηση αιθουσών
Δ. Τα εμβληματικά μορφολογικά στοιχεία: Ο πύργος, η πτέρυγα, ο κύβος, η στέγη

Πρόπλασμα εργασίας (δεν παραδόθηκε στον διαγωνισμό)

Προοπτικό αιθρίου: Η ανάπτυξη της καθημερινής σχολικής ζωής γύρω από το αίθριο-πυκνωτή συλλογικής κοινότητας.

Άποψη αιθρίου από όροφο – το ομαδικό παιχνίδι

Διαμορφώνεται ένας μικρής κλίμακας προστατευμένος υπαίθριος κεντρικός «πυκνωτής», που συμβάλλει στην καλλιέργεια της κοινωνικότητας των παιδιών, αλλά και στην -όσο το δυνατόν- μεγαλύτερη σχέση τους με τη γη, τη φύση, την έννοια της υλικότητας.

Λειτουργικό διάγραμμα

Εγκάρσια τομή αιθρίου

Γύρω από την αυλή -κεντρικό αίθριο- αναπτύσσονται με σαφή χωρική αλληλουχία και ροϊκότητα οι επιμέρους λειτουργικές ενότητες. Οι μικρές αυλές-αίθρια ανάμεσα στις αίθουσες απασχόλησης εξασφαλίζουν, σε συνδυασμό με την πρασιά, τη συνεχή λειτουργική και οπτική σχέση των νηπίων αλλά και των βρεφών με τον υπαίθριο χώρο και τον κατάλληλο προσανατολισμό ιδανικού φωτισμού και αερισμού ανάλογα με τις εποχές του χρόνου.

Περιπτώσεις μετασχηματισμού αιθουσών απασχόλησης νηπίων: η δυνατότητα λειτουργικής σύνδεσης τόσο μεταξύ τους όσο και με τα επιμέρους αίθρια

Σημαντικό χαρακτηριστικό στη σχέση χώρου και εφαρμογής ποικιλίας παιδαγωγικών συστημάτων, αποτελεί η ευμεταβλητότητά του μέσω κινούμενων πάνελ. Στην πτέρυγα των αιθουσών απασχόλησης νηπίων και βρεφών, αλλά και στον χώρο πολλαπλών χρήσεων, παρέχεται από τα ίδια τα σχεδιαστικά τους χαρακτηριστικά η δυνατότητα της μεταβολής τους ανάλογα με τις εκπαιδευτικές ανάγκες.

Περιπτώσεις μετασχηματισμού αίθουσας πολλαπλών χρήσεων: η λειτουργική σχέση με το αίθριο και τον περιβάλλοντα χώρο.

Μια ακόμη συνθετική επιλογή αποτελεί η σήμανση βασικών λειτουργικών ενοτήτων, με εμβληματικά μορφολογικά στοιχεία (τον πύργο, την πτέρυγα, τον κύβο, τη στέγη). Η σήμανση αυτή καλλιεργεί την άμεση κατανόηση του χώρου από τους μικρούς χρήστες και τους δασκάλους τους, αλλά και τη νοητική του σύνδεση με την έννοια της κατοίκησης, έννοια με την οποία ακόμη και τα βρέφη είναι ήδη ενστικτωδώς εξοικειωμένα.

Προοπτικό εισόδου: Προσεγγίζοντας τον βρεφονηπιακό σταθμό Παπάγου - ο πύργος ως τοπόσημο του ευρύτερου συνόλου και η “στροφή” που διευρύνει τη λειτουργία του σχολείου προς τους δημόσιους χώρους πολιτισμού και πρασίνου.

Η ιδέα της στέγης λειτουργεί συμβολικά, τονίζοντας τη δομή της εσώστροφης, αιθριακής σύνθεσης και παράλληλα ενοποιεί τις επιμέρους ενότητες, καθώς όλα τα μικρά παιδιά νιώθουν ότι «βρίσκονται κάτω από την ίδια στέγη». Ταυτοχρόνως, η ενιαία κεκλιμένη οροφή αποτελεί ένα σημαντικό στοιχείο βιοκλιματικού σχεδιασμού. Σημειώνεται ότι, στο πλαίσιο μιας συνθετικής προσέγγισης με σεβασμό στην αειφόρο ανάπτυξη, επιχειρήθηκε να διατηρηθούν όσο περισσότερα υπάρχοντα δέντρα γίνεται. Συνθετικά χαρακτηριστικά της λύσης, όπως η «κλιμακωτή» τομή του αιθρίου και το άνοιγμα προς τον ουρανό, καθώς και η τοποθέτηση στη στέγη φωτοβολταϊκών πανέλων, συμβάλλουν προς σημαντική εξοικονόμηση ενέργειας.

Σκίτσο εργασίας: προοπτική άποψη του Βρεφονηπιακού Σταθμού

Τέλος, η έννοια της υλικότητας, σε αναφορά με τη φυσική απτική σχέση των παιδιών με το περιβάλλον που «κατοικούν», έχει παιδαγωγική σημασία. Στη σύνθεση εφαρμόζεται η χρήση του δόμου σε διάφορα συνθετικά στοιχεία, δηλαδή ενός εμφανούς έγχρωμου τούβλου ή τσιμεντόλιθου και διάτρητων claustra. Το στοιχείο του δόμου έχει ειδικά νοητική αναφορά στα παιδικά παιχνίδια, σε στοιχεία module, lego ή κυβάκια ανάλογου δομικού χαρακτήρα. 

Τα εσωτερικά χωρίσματα - πανέλα είναι ελαφριά και μεταλλάξιμα, για την προσαρμογή τους σε διαφορετικές παιδαγωγικές ανάγκες. Όλα τα υλικά στα δάπεδα (και σε κατακόρυφα στοιχεία) είναι «μαλακά», ώστε να είναι ασφαλή για τα παιχνίδια των μικρών παιδιών. Επίσης, έχουν μια γήινη, χθόνια υλικότητα σε θερμά χρώματα -όπως ώχρα, ανοιχτό κεραμιδί κτλ., τονίζοντας τη σχέση του κτιρίου με τη γη και τη βιοκλιματική του συμπεριφορά.

Σκίτσο επεξεργασίας της πρότασης

Ομάδα μελέτης: Τσιράκη Σοφία, Μαστρογιαννοπούλου Δέσποινα, Σκορδίλη Χρύσα, Τσέλου Δανάη
Συνεργάτες σπουδαστές αρχιτεκτονικής: Λαζάρου Κυριάκος, Μαρκουλιδάκης Γιώργος, Περικλέους Μαρίνα